Μισός αιώνας: Το Καλοκαίρι του Έρωτα: Ιερή Τζαζ ή Όταν η Υπέρτατη Αγάπη Ακούγεται στους Ουρανούς

Μέσα σε όλο τον χαμό των σίξτις, κάποιοι τζαζ μουσικοί προτίμησαν να γράψουν έργα με τα οποία εξέφραζαν τις πνευματικές τους πεποιθήσεις. Και να δώσουν στην ανθρωπότητα κάποια απο τα αριστουργήματα της Ιερής Τζαζ. Η τζαζ κι η θρησκευτική/εκκλησιαστική μουσική άρχισαν να συγκλίνουν στα μέσα των φίφτις και το πρώτο αποτέλεσμα της αναμειξης ήταν το Jazz at Vespers από τον George Lewis and His Ragtime Band (1954). Ακολούθησαν κάποιες προσπάθειες κι άλλων μουσικών αλλά έπρεπε να έρθει το 1959 για να γραφτεί η πρώτη Τζαζ Λειτουργία. Ήταν το Requiem for Mary Jo που συνέθεσε ο Ed Summerlin, κλαρινετίστας και τενόρο σαξοφωνίστας, για να θρηνήσει το θάνατο της 11χρονης κόρης του.

Και ήρθαν τα σίξτις. Των οποίων ο χαμός δεν είναι να κάνει μόνο με την κουλτούρα, την κοινωνία και την πολιτική αλλά και τη θρησκεία. Οι μάζες των Καθολικών Χριστιανών αρχίζουν να ακούνε τη Θεία Λειτουργία στις εθνικές τους γλώσσες και με τη συνοδεία δικής τους μουσικής. Τα ίδια πάνω κάτω κι οι προτεστάντες. Και, ειδικά στις ΗΠΑ, μεγάλο μέρος του κοινού(μάλλον μεγαλύτερο από αυτό των εναλλακτικών συγγραφέων), διαβάζει και επηρεάζεται από τους προτεστάντες θεολόγους Reinhold Niebuhr και Paul Tillich. Ειδικά η «Θεολογία της Κουλτούρας» του Tillich, που έβλεπε στην καλλιτεχνική δραστηριότητα το ριζοσπαστικό πνευματικό καθήκον της αποκάλυψης της αυθεντικής φύσης του Θεού μέσω της δημιουργίας, επηρέασε πολύ κόσμο και δη καλλιτέχνες.

Για τους δικούς της λόγους, η Mary Lou Williams ασπάζεται τον καθολικισμό και γράφει το «St. Martin de Porres» για τον πρώτο μη λευκό άνθρωπο που αγιοποιήθηκε από την Καθολική Εκκλησία και κυκλοφορεί το «Black Christ of the Andes» (1964). Η επόμενη χρονιά ήταν σημαδιακή για την Ιερή Τζαζ. Ο Paul Horn σε συνεργασία με τον αργεντίνο συνθέτη Lalo Schifrin ηχογράφησαν το «Jazz Suite on the Mass Texts» και κέρδισαν 2 Grammys (το 1965 και το 1966). Ο Vince Guaraldi ηχογράφησε με 68μελή ορχήστρα μέσα στον Καθολικό Ναό του Αγίου Φραγκίσκου το «Vince Guaraldi: the Grace Cathedral Concert». Λίγους μήνες αργότερα, στην ίδια εκκλησία, ο Δούκας Έλινγκτον έδινε το πρώτο από τα 3 Ιερά Κοντσέρτα του. Η ήδη εδραιωμένη φήμη του Δούκα βοήθησε την Ιερή Τζαζ να γίνει γενικότερα αποδεκτή και ο Δούκας από δω και στο εξής θα έβγαζε το ψωμί του αποκλειστικά απ’ αυτήν.

Πριν λίγους μήνες, ένας άλλος τζαζ μουσικός κυκλοφορούσε έναν δίσκο με Ιερή Τζαζ. Ο δίσκος ήταν η μουσική έκφραση αυτών που βίωσε ο μουσικός λίγο καιρό πρίν, όταν, αφού ξεπέρασε μια κρίση με τον εθισμό του στην ηρωϊνη, κλείστηκε σε ένα δωμάτιο για 2 βδομάδες, νήστεψε και βίωσε μια τέτοια πνευματική αφύπνιση που τον οδήγησε στο να αφιερώσει στο εξής τις μουσικές του προσπάθειες αποκλειστικά στον Θεό. Ήταν η Βιβλος της Ιερής Τζαζ. Ο δίσκος πούλησε 17 φορές πάνω από το μέσο όρο των προηγούμενων δίσκων του (500.000 vs 30.000) και ο μουσικός μας έγινε σταρ.

Στους 30 μήνες ζωής ακόμη που τού ΄δωσε ο Θεός και στα 7 άλπουμς που ηχογράφησε στο διάστημα αυτό, αφιερώθηκε αποκλειστικά στην υπόσχεση που έδωσε στον Θεό. Αναλήφθηκε στους ουρανούς πριν μισό αιώνα. Στην κηδεία του, η Θεία Λειτουργία άρχισε με το «Love Cry, Truth Is Marching In, Our Prayer» του Albert Ayler Quartet και τελείωσε με «Holiday For A Graveyard» του Ornette Coleman Quartet.

Η μνήμη του Αγίου Ιωάννη Γουλιέλμου Κολτρέιν γιορτάζεται από την Αφρικανική Ορθόδοξη Εκκλησία στις 17/07.

Μισός αιώνας: Το Καλοκαίρι του Έρωτα: Από τον Σαίξπηρ στον Όμηρο κι από την «Λεωφόρο» στην Αράχωβα.

Στην Ελλάδα τα πράγματα ήταν πολύ ταραγμένα στο πρώτο μισό των σίξτις. Για 6 συνεχόμενα χρόνια (1960-65), ο Ολυμπιακός δεν μπορούσε να πάρει πρωτάθλημα και το κοινοβουλευτικό σύστημα κινδύνευε να αποσταθεροποιηθεί. Ο μετέπειτα Εθνικός Προπονητής Κων/νος Τριανταφυλλίδης την είχε κάνει για Γαλλία, ο νεαρός βασιλιάς αρνιόταν στον «παπατζή» (και εις την Λαοκρατία πιστεύομεν!!!) «Γέρο της Δημοκρατίας» το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, με πρόσχημα τις κατηγορίες εναντίον του γιού του Αντρέα για συμμετοχή στην οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ και τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο. Προς τα τέλη του 1966 φάνηκε μια δυνατότητα συννενόησης των 2 μεγάλων κομμάτων, καθώς ο Ολυμπιακός είχε μεν επιστρέψει στα πρωταθλήματα αλλά υπο την καθοδήγηση του κομμουνιστή Μπούκοβι και τη στρατηγική του σοσιαλιστικού ποδοσφαίρου. Είχε γίνει κατανοητό ότι η εξέλιξη της πολιτικής κρίσης μπορούσε να οδηγήσει σε ανατροπή του κοινοβουλευτικού καθεστώτος. Σε μια άλλη γωνιά του παρασκηνίου, ο νεαρός βασιλιάς, υπό την καθοδήγηση της μητρός του (καυλιάρας Φρειδερίκης) που δεν είχε καμιά εμπιστοσύνη πλέον στο πολιτικό προσωπικό , σχεδίαζε με τους στρατηγούς του την ανατροπή του κοινοβουλευτικού καθεστώτος.

Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα όταν το Μάρτιο του 1967, ο βασιλιάς αναθέτει στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ηγέτη πλέον της κοινοβουλευτικής Δεξιάς, το σχηματισμό κυβέρνησης και τη διενέργεια εκλογών. Τον ίδιο μήνα κυκλοφορεί και το μουσικό περιοδικό (77ο τεύχος) «Μοντέρνοι Ρυθμοί» με μια είδηση βόμβα: Έρχονται οι Ρόλινγκ Στόουνς. [ το περιοδικό «Μοντέρνοι Ρυθμοί» υποτίθεται ότι εξέφραζε και καθρέφτιζε την τότε ελληνική ροκ κουλτούρα. Η έκφραση και το καθρέφτισμα γίνονται ξεκάθαρα στην μετάφραση του περιοδικού των στίχων του From Me To You.]

Την Κυριακή 16 Απριλίου κυκλοφόρησε η φήμη ότι οι Στόουνς αναμένονται στην Αθήνα. Εκατοντάδες νεαροί πολιόρκησαν το αεροδρόμιο του Ελληνικού για να τους υποδεχθούν και να τους δουν από κοντά. Σημειώθηκαν μικροσυγκρούσεις με την αστυνομία, η οποία έκανε χρήση γκλομπ για να τους απομακρύνει. Αντί για τα μέλη του συγκροτήματος, είχαν έλθει οι τεχνικοί, οι οποίοι δεν έχασαν την ευκαιρία να μοιράσουν αυτόγραφα σε κάποιους αδαείς συγκεντρωμένους, που τους πέρασαν για τους Στόουνς.



Οι οποίοι φθάσανε στο Ελληνικο το μεσημέρι της επομένης. Στη συνέντευξη τύπου ο Τζάγκερ έδωσε ένα ρεσιτάλ εξυπνάδας (Ερώτηση δημοσιογράφου: «Τι γνωρίζετε για το Σαίξπηρ;», απάντηση Τζάγκερ: «Και σεις τι γνωρίζετε για τον Όμηρο;») και αποσύρθηκε στη σουίτα του Χίλτον.


Κοντά στις 10000 άνθρωποι μαζεύτηκαν στην «Λεωφόρο». Η εξέδρα είχε στηθεί στη σέντρα του γηπέδου και στον αγωνιστικό χώρο κυκλοφορούσαν οι λίγοι που είχαν τις 500 δραχμές για το σχετικό εισητήριο. Οι υπόλοιποι που είχαν να πληρώσουν από 60-120 δραχμές συνωστίζονταν στις εξέδρες (για την ιστορία, το μεροκάματο ήταν το 1967 90 δρχ για τους άνδρες και 75 δρχ για τις γυναίκες). Τις υπόλοιπες θέσεις του γηπέδου, τις κάλυπταν αστυνομικοί.


Η συναυλία άρχισε με Loubogg, MGC, Idols, Τάσος Παπασταμάτης, Δάκης και We Five. Στις 9:30 βγήκαν οι Στόουνς με το Last Time κι η φάση άναψε για τα καλά.


Καλύτερα, ας ακούσουμε τον παρόντα φαν Τάκη Κάκο:

«Στο «Lady Jane», ο Jagger κρατούσε ένα τριαντάφυλλο και χόρευε εκπληκτικά ... τα κορίτσια είχαν εκστασιαστεί. Στο «Ruby Tuesday», βλέπω τον Brian Jones να αρπάζει ένα όργανο και εκείνη τη στιγμή αρπάζω κι εγώ τα κιάλια ενός τύπου που καθόταν δίπλα μου. Ο τύπος φώναζε αλλά εγώ δεν μπορούσα να σταματήσω. Όταν ο Jones έπαιξε φυσαρμόνικα, όλο το γήπεδο σώπασε μόνο για να ακούσει αυτό. Ξαφνικά, όλοι έμειναν άφωνοι. Έπαιξαν επίσης το «Let’s Spend the Night Together». Είχα τρελαθεί απλά κοιτάζοντας τον Richards. Μπροστά μου υπήρχε ένας αστυνομικός, που στεκόταν με την πλάτη του στο συγκρότημα. Του φώναξα: «Μην μας κοιτάτε που ουρλιάζουμε. Κοιτάξτε αυτούς, γιατί δεν θα τους ξαναδείτε».

Τα άσχημα πράγματα άρχισαν να συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του «Satisfaction». Ένας τύπος που είχε σταλεί από το δήμαρχο έδωσε δύο καλάθια με γαρύφαλλα στον Jagger. Ο λόγος ήταν ότι όλα τα έσοδα από τη συναυλία θα πήγαιναν για τις κατασκηνώσεις του Δήμου Αθηναίων.

Υπήρχαν δύο μπουκέτα, ένα με κόκκινα και ένα με λευκά γαρύφαλλα. Ο Jagger μάζεψε τα κόκκινα λουλούδια, τα φίλησε και τα έδωσε σε έναν Άγγλο από τους ανθρώπους της σκηνής για να μας πετάξει. Η αστυνομία επιτέθηκε στον τύπο και άρχισε να τον δέρνει. Ο Wyman ήταν η πρώτος που κατάλαβε τι συνέβαινε. Οι Stones εξαγριώθηκαν και δεν δίστασαν να κατεβούν από τη σκηνή για να βοηθήσουν το δικό τους. Ο Μαστοράκης ανέβηκε τότε στη σκηνή και άρχισε να φωνάζει: «Κύριοι, είναι ντροπή». Μετά από λίγο, οι Stones τελείωσαν τον καυγά, ανέβηκαν πίσω στη σκηνή, τελείωσαν το «Satisfaction», αποσύνδεσαν τα όργανά τους και έφυγαν. Το πλήθος αρνήθηκε να φύγει. Στη συνέχεια, έσβησαν τα φώτα και ακολούθησε πανδαιμόνιο. Τα κορίτσια ούρλιαζαν, τα αγόρια τις πείραζαν. Κανείς δεν ήξερε τι ακριβώς συνέβαινε. Φεύγαμε από το γήπεδο και ακόμα οι αστυνομικοί χτυπούσαν τους ανθρώπους. Ψάχναμε για μια διέξοδο από το χάος.»

Μπορεί οι Στόουνς να έφυγαν παραπονεμένοι αλλά τη «διέξοδο» από το χάος θα την «έβρισκε», 4 μέρες μετά, ο δαιμόνιος συνταγματάρχης και ανυποχώρητος αντικομμουνιστής Γεώργιος Παπαδόπουλος, αιφνιδιάζοντας τους πάντες (Η πάντα πρωτοπόρος εφημερίδα «Αυγή» που θα εκδιδόταν στις 21 Απριλίου, και η οποία δεν πρόλαβε να κυκλοφορήσει, καθησύχαζε τους αναγνώστες της ότι δεν επρόκειτο να γίνει πραξικόπημα). Οι υπουργοί και στελέχη της αντιπολίτευσης συνελήφθηκαν στα σπίτια τους, χιλιάδες αριστεροί συνελήφθηκαν επίσης και εστάλησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και φυλακές. Ουσιαστικά, δεν υπήρξε καμιά αντίδραση.

3 μήνες μετά το πραξικόπημα (22/07/1967), ένα άλλο μεγάλο συγκρότημα από τη χώρα του Σαίξπηρ, μέ όλα τα μέλη του και επίσημα μέλη του  Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. έφθανε στη χώρα του Ομήρου. Οι αφηγήσεις μιλάνε για 2 εκναυλώσεις. Η πρώτη εκναύλωση ήταν ενός γιοτ με το οποίο το συγκρότημα βόλταρε κατά μήκος της ακτής της ηπειρωτικής χώρας και επισκεπτόταν χωριά που έκαναν εντύπωση. Έτσι, στο δρόμο τους προς τους Δελφούς, είδαν την Αράχωβα και είπαν να ανηφορίσουν.



Από ό,τι λένε οι αφηγήσεις πρέπει να έγινε χαμός: οι Πολ Μακάρτνεϊ, Τζον Λένον, Τζόρτζ Χάρισον κι ο Μήτσος Μηλιώνης ή «Μηλιώνας» με τις κιθάρες τους συνόδεψαν στο κλαρίνο τον Γιώργη Παπαλεξανδρή ή «Μπεκάτσα» κι ο Λοχίας Πιπέρι συναντούσε τον Γιώργη Καραϊσκάκη.

Η 2η εκναύλωση ήταν αυτή ενός ελικοπτέρου με το οποίο το συγκρότημα πέταξε πάνω από τον Κορινθιακό, πάνω από Αιγαίο, έφτασε στη Θάσο και το μάτι του έπεσε σε μια βραχονησίδα. Εκεί προσγειώθηκε το ελικόπτερο.

Τί ήθελαν οι Μπιτλς; Να αγοράσουν ένα νησί, να την πέσουν εκεί και να ξεφύγουν από τη μανία των οπαδών τους, τους φωτορεπόρτερ και τα παρόμοια. Η δουλειά δεν προχώρησε γιατί η κυβέρνηση της χούντας έκρινε ως εθνικά επικίνδυνη την πώληση ενός ακριτικού νησιού σε κάποιους πλούσιους μαλλιάδες που μπορεί να ήταν και κομμουνιστές. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις μ’ αυτούς τους σατανάδες.

Η αλήθεια μπορεί να είναι αυτή ή πιο απλά, οι Μπίτλς, που εκείνη την εποχή ήταν μέσα στην καλή μαστούρα, να το ξέχασαν όταν γύρισαν στο Λονδίνο.



30 χρόνια μετά, η Βασίλισσα Ελισάβετ έχρισε ιππότη έναν απο τους 4 του συγκροτήματος. Την ίδια χρονιά, ο ιππότης δημοσίευε την αυτοβιογραφία του και έλεγε για το ελληνικό νησί:

«Η βασική ιδέα ήταν να αγοράσουμε ένα νησί όπου θα μπορούσες να κάνεις ότι θέλεις, ένας είδος χίππικης κοινότητας [...]Υποθέτω ότι το κύριο κίνητρο ήταν ότι κανείς δεν θα μπορούσε να σας σταματήσει από το κάπνισμα. Τα ναρκωτικά ήταν ο βασικό λόγος που θέλαμε το νησί»


Η χούντα είχε σώσει την ελληνική κοινωνία, αν όχι από τον κομμουνισμό, σίγουρα από τα ναρκωτικά.