Το σκηνικό στήθηκε αριστοτεχνικά: η Κου Κλουξ Κλαν παιάνιζε την επικυριαρχία της λευκής προτεσταντικής Αμερικής, η εκτέλεση των Sacco και Vanzetti έδειχνε το δρόμο σε όσους σκέφτονταν την έμπρακτη και ένοπλη αμφισβήτηση της κυρίαρχης τάξης πραγμάτων, οι νόμοι για τη μετανάστευση (1921 και 1924) απαγόρευσαν ολοκληρωτικά τη μετανάστευση στους Ιάπωνες και ουσιαστικά έβαλαν τέλος τη μετανάστευση από την ανατολική και βόρεια Ευρώπη και τα σημαντικότερα πανεπιστήμια κατέγραψαν και επέβαλλαν τα προαπαιτούμενα του Δυτικού Πολιτισμού.
Οι διανοούμενοι έπρεπε να βρούν μια αυθεντία και να συνεισφέρουν μέσω αυτής στο σκηνικό της ηγεμονίας. Ποια έπρεπε να είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της αυθεντίας;
Πρώτον, έπρεπε να είναι ένας συγγραφέας που ήρθε σε ρήξη με την πολιτισμική προστατευτικότητα που ασκούσε η Αγγλία πάνω στις ΗΠΑ, ώστε να εξυπηρετεί την ισοτιμία των ΗΠΑ με την Αγγλία σε πνευματικό επίπεδο, κατά τρόπο ανάλογο της ισοτιμίας που απολάμβανε πλέον η χώρα σε επίπεδο στρατιωτικό και διπλωματικό.
Επίσης, έπρεπε να είναι ένας συγγραφέας του οποίο το έργο δεν θα κινδύνευε να γκρεμοτσακιστεί από τους κυνικούς ανέμους της μοντέρνας καλλιτεχνίας αλλά, ταυτόχρονα, θα διατηρούσε ζωντανές μέσα του βασικές αμερικανικές αξίες που ήταν υπό αμφισβήτηση.
Και, τέλος, έπρεπε να έχει γεννηθεί το 1819 ώστε το 1919 να πλασαριστεί ως εκατονταετηρίδα της γέννησης του.
Οι υποψήφιοι ήταν αρκετοί: Ο Walt Whitman πρώτος αλλά προβληματικός λόγω συμπαθειών στον αναρχικό χώρο και σε πολλούς Γερμανούς μετανάστες. Η Susan Warner, κάποτε μεγάλη κυρία της αμερικάνικης λογοτεχνίας, δεν ήταν πλέον καθόλου δημοφιλής. Η E. D. E. N. Southworth και η Julia Ward Howe ό,τι και να ήταν δεν έπαυαν να είναι γυναίκες.Άλλοι υποψήφιοι ήταν ο Samuel Longfellow, ο Josiah Gilbert Holland κι ο Thomas Dunn English. Αλλά κανείς τους δε ενέπνεε κανέναν.
Από τη λίστα υποψήφιων συγγραφέων που είχε καταρτηθεί και είχε δημοσιευτεί στο New York World, απουσίαζε το όνομα του Μέλβιλ. Αλλά ήταν αυτός στον οποίο το κουστούμι κάθισε άψογα.
Γιατί έγινε αυτό;
Μια εξηγητική υπόθεση είναι αυτή που μιλάει για την κατασκευή Μέλβιλ ως επιπλέον εργαλείο στην ιδεολογική μάχη των οπαδών του μοντερνισμού και των παραδοσιακών, υψηλών πολιτισμικών αξιών (συχνότατα ακαδημαϊκοί) με τους οπαδούς του κοινωνικά και πολιτισμικά «άλλου» και «διαφορετικού», του θηλυκού, του εξωτικού, του σκοτεινού, του ανοίκειου κ.λπ. H μορφή του Μέλβιλ ανυψώθηκε στα επίπεδα της απόλυτης ανδρικότητας και του μοναχικού φάρου που φωτίζει την κοινωνία και διώχνει τα σκοτάδια και τους κινδύνους που αντιπροσωπεύουν οι μάζες. Μια τέτοια κατασκευή εξασφαλίζει και ηγεμονική θεώρηση θεμάτων που είναι βασικά στον Μέλβιλ (φυλή, ερωτισμός, δημοκρατία και τα παρόμοια).
Ο έξυπνος Γιάνκης τζέντλεμαν μας καθοδηγεί μέσα από επικίνδυνες (αλλά γοητευτικές) συναντήσεις με το «πρωτόγονο». Είναι ο καλλιτέχνης – πρότυπο: αρρενωπός και πειστικός απέναντι σε έναν ανιαρό, θηλυπρεπή και ακαλλιέργητο όχλο. Είναι ο καλλιτέχνης ήρωας που στέκεται μακριά, στην ουσία πάνω, από την υπόλοιπη κοινωνία. Η μη αναγνώριση του οφείλεται στην απαξίωση του καλλιτέχνη από την υλιστική κοινωνία. Είναι ο καλλιτέχνης που αγγίζει το πρωτόγονο, το γεύεται, κάνει τέχνη μ΄αυτό και μας προτρέπει να το καταναλώσουμε μεν αλλά να μην χαθούμε μέσα του. Ο Μελβιλ δείχνει την αληθινή σχέση του Αμερικανού καλλιτέχνη με την πρωτόγονη ζωή.
(συνεχίζεται)
Οι διανοούμενοι έπρεπε να βρούν μια αυθεντία και να συνεισφέρουν μέσω αυτής στο σκηνικό της ηγεμονίας. Ποια έπρεπε να είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της αυθεντίας;
Πρώτον, έπρεπε να είναι ένας συγγραφέας που ήρθε σε ρήξη με την πολιτισμική προστατευτικότητα που ασκούσε η Αγγλία πάνω στις ΗΠΑ, ώστε να εξυπηρετεί την ισοτιμία των ΗΠΑ με την Αγγλία σε πνευματικό επίπεδο, κατά τρόπο ανάλογο της ισοτιμίας που απολάμβανε πλέον η χώρα σε επίπεδο στρατιωτικό και διπλωματικό.
Επίσης, έπρεπε να είναι ένας συγγραφέας του οποίο το έργο δεν θα κινδύνευε να γκρεμοτσακιστεί από τους κυνικούς ανέμους της μοντέρνας καλλιτεχνίας αλλά, ταυτόχρονα, θα διατηρούσε ζωντανές μέσα του βασικές αμερικανικές αξίες που ήταν υπό αμφισβήτηση.
Και, τέλος, έπρεπε να έχει γεννηθεί το 1819 ώστε το 1919 να πλασαριστεί ως εκατονταετηρίδα της γέννησης του.
Οι υποψήφιοι ήταν αρκετοί: Ο Walt Whitman πρώτος αλλά προβληματικός λόγω συμπαθειών στον αναρχικό χώρο και σε πολλούς Γερμανούς μετανάστες. Η Susan Warner, κάποτε μεγάλη κυρία της αμερικάνικης λογοτεχνίας, δεν ήταν πλέον καθόλου δημοφιλής. Η E. D. E. N. Southworth και η Julia Ward Howe ό,τι και να ήταν δεν έπαυαν να είναι γυναίκες.Άλλοι υποψήφιοι ήταν ο Samuel Longfellow, ο Josiah Gilbert Holland κι ο Thomas Dunn English. Αλλά κανείς τους δε ενέπνεε κανέναν.
Από τη λίστα υποψήφιων συγγραφέων που είχε καταρτηθεί και είχε δημοσιευτεί στο New York World, απουσίαζε το όνομα του Μέλβιλ. Αλλά ήταν αυτός στον οποίο το κουστούμι κάθισε άψογα.
Γιατί έγινε αυτό;
Μια εξηγητική υπόθεση είναι αυτή που μιλάει για την κατασκευή Μέλβιλ ως επιπλέον εργαλείο στην ιδεολογική μάχη των οπαδών του μοντερνισμού και των παραδοσιακών, υψηλών πολιτισμικών αξιών (συχνότατα ακαδημαϊκοί) με τους οπαδούς του κοινωνικά και πολιτισμικά «άλλου» και «διαφορετικού», του θηλυκού, του εξωτικού, του σκοτεινού, του ανοίκειου κ.λπ. H μορφή του Μέλβιλ ανυψώθηκε στα επίπεδα της απόλυτης ανδρικότητας και του μοναχικού φάρου που φωτίζει την κοινωνία και διώχνει τα σκοτάδια και τους κινδύνους που αντιπροσωπεύουν οι μάζες. Μια τέτοια κατασκευή εξασφαλίζει και ηγεμονική θεώρηση θεμάτων που είναι βασικά στον Μέλβιλ (φυλή, ερωτισμός, δημοκρατία και τα παρόμοια).
Ο έξυπνος Γιάνκης τζέντλεμαν μας καθοδηγεί μέσα από επικίνδυνες (αλλά γοητευτικές) συναντήσεις με το «πρωτόγονο». Είναι ο καλλιτέχνης – πρότυπο: αρρενωπός και πειστικός απέναντι σε έναν ανιαρό, θηλυπρεπή και ακαλλιέργητο όχλο. Είναι ο καλλιτέχνης ήρωας που στέκεται μακριά, στην ουσία πάνω, από την υπόλοιπη κοινωνία. Η μη αναγνώριση του οφείλεται στην απαξίωση του καλλιτέχνη από την υλιστική κοινωνία. Είναι ο καλλιτέχνης που αγγίζει το πρωτόγονο, το γεύεται, κάνει τέχνη μ΄αυτό και μας προτρέπει να το καταναλώσουμε μεν αλλά να μην χαθούμε μέσα του. Ο Μελβιλ δείχνει την αληθινή σχέση του Αμερικανού καλλιτέχνη με την πρωτόγονη ζωή.
(συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου