Αισιόδοξοι vs. Απαισιόδοξοι: το αιώνιο ματς (8): 18ος αιώνας: Ο Βολταίρος, ο Ρουσσώ κι ο σεισμός της Λισσαβώνας

Σαν αύριο το πρωί, 266 χρόνια πριν, ένας καταστρεπτικός σεισμός και το παρεπόμενο τσουνάμι ισοπέδωσαν τη Λισσαβώνα και τις παρακείμενες περιοχές και άφησαν πίσω τους 30000-70000 νεκρούς. Η μέρα ήταν ιδιαίτερη: 1η Νοεμβρίου: η μέρα που για τις δυτικές εκκλησίες είναι η μέρα των Αγίων Πάντων. 

Σε υλικό επίπεδο οι ζημιές ήταν πολλές αλλά οι συνέπειες ήταν σχετικά ήπιες: οι εμπορικοί οίκοι του Λονδίνου, του Αμστερνταμ, της Βενετίας και του Αμβούργου είχαν επενδυμένα κεφάλαια στη Λισσαβώνα (4η μεγαλύτερη πόλη στην Ευρώπη εκείνα τα χρόνια) και, σε μια στιγμή χρηματοπιστωτικού ανθρωπισμού, εξασφάλισαν ασφαλιστική κάλυψη και βοήθεια στους πορτογάλους συνεργάτες τους. Και σιγά σιγά ανέκαμψε όλη η περιοχή.

Σε πνευματικό επίπεδο η καταστροφή ήταν μεγαλύτερη: Πώς ήταν δυνατόν να επιτρέψει ο Θεός τέτοια καταστροφή σε τόσο ευλαβείς πιστούς του; Ήταν φαινόμενο φυσικό ή υπερφυσικό; Η Ευρώπη του Διαφωτισμού συνταράχτηκε κι αυτή από τον σεισμό και πολιτικοί, φιλόσοφοι, θεολόγοι και καλλιτέχνες όλο και κάτι είχαν να πουν. Κι οι κόντρες ήταν αναπόφευκτες. Εδώ θα μείνω στην πιο ενδιαφέρουσα.

H οποία έλαβε χώρα μεταξύ των πιο γνωστών εκπροσώπων του Διαφωτισμού: Του Βολταίρου και του Ρουσσώ – για τον οποίο πολλοί δεν πιστεύουν ότι ήταν διαφωτιστής αλλά κριτικός του Διαφωτισμού (ίσως και ρομαντικός). Ο πρώτος ήταν η κεντρική φιγούρα του κινήματος αυτού: ελεύθερο πνεύμα, με μίσος προς οτιδήποτε θεσμικό και εξουσιαστικό, πολέμησε σ’ όλη του τη ζωή την εκκλησία, την κυβέρνηση και το πνευματικό κατεστημένο της εποχής. Τις σκέψεις του τις διατύπωνε πολλές φορές με το μοντέλο του φανταστικού ταξιδιώτη και με βασικό εργαλείο το χιούμορ. Η κυρίαρχη άποψη της εποχής του (η θέση περί του βέλτιστου δυνατού κόσμου που υποστήριζε ο Λάιμπνιτς στη ‘’Θεοδικία’’ του, και με την οποία δικαιολογούσε τις ατέλειες του υπαρκτού κόσμου), τον ενοχλούσε ιδιαίτερα και βασικά σημεία της κριτικής του ήδη φαίνονται στον Μικρομέγα (1752), όπου έχουμε τους δυο επισκέπτες, έναν από το αστέρι Σείριος και έναν από τον πλανήτη Κρόνο, να σχολιάζουν τα επί της Γης. Tη χρονιά του σεισμού ζούσε στη Γενεύη.

Ο Ρουσσώ ήταν έξω από τους πνευματικούς κύκλους και ένα μονίμως κακό σπυρί. Πήγε στο Παρίσι το 1742 κι εργάστηκε ως ιδιωτικός δάσκαλος και γραμματέας. Έγινε γνωστός με το ‘’ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ’’ (1750) όπου ασκούσε δριμύτατη κριτική στα ιερά και όσια του Διαφωτισμού (τέχνες, επιστήμη, τεχνολογία), θεωρώντας ότι διαφθείρουν τον άνθρωπο. Τη θέση αυτή την επέκτεινε στο ‘’ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ΤΗΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ’’, δημοσιευμένο λίγους μήνες πριν τον σεισμό, όπου επιχειρηματολογεί σχετικά με την ηθική, κοινωνική και πολιτική κατάπτωση του ανθρώπου. Τη χρονιά του σεισμού ζούσε κι αυτός στη Γενεύη. 

Αμέσως μόλις δημοσιεύτηκε το ’’ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ΤΗΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ’’, ο Ρουσσώ έστειλε το βιβλίο στον Βολταίρο, με αφιέρωση και φράσεις θαυμασμού για τη μεγαλοφυΐα του. Λιγο μετά, ήρθε η απάντηση του Βολταίρου κι ήταν καυστική:

''Έλαβα το καινούργιο βιβλίο σας πάνω στο ανθρώπινο είδος….Και δεν νομίζω ότι έχει χρησιμοποιηθεί άλλη φορά τόση ευφυΐα που προσπαθεί να μας κάνει ανόητους''

Ο Βολταίρος συμφωνούσε με τον Ρουσσώ ότι η λογοτεχνία κι οι επιστήμες μπορούσαν να είναι βλαβερές αλλά αντέτεινε ότι οι βλάβες που προκαλούν ήταν αθώες (λουλούδια γράφει επακριβώς) μπροστά στις βλάβες που προκαλούν ο εγωισμός κι αλαζονεία των ανθρώπων.

Οι μέρες πέρασαν και στις 16 Νοεμβρίου τα νέα του σεισμού έφτασαν στη Γενεύη. Ο Βολταίρος, φορτωμένος όπως είπαμε από την κυρίαρχη άποψη περί βέλτιστου δυνατού κόσμου, δεν έχασε χρόνο. Η σχεδόν άμεση απόκρισή του (Δεκέμβριος 1755) ήταν το ποίημα ‘’Ποίημα για την καταστροφή της Λισσαβώνας. Ή Μια Εξέταση του Αξιώματος «Όλα Πάνε Καλά»’’, όπου μέσα σε 180 στίχους έκανε τη μεγαλύτερη επίθεση κατά της αισιοδοξίας στην έως τότε ιστορία της λογοτεχνίας, με παράλληλη επίθεση στη Θεία Πρόνοια.

Το ποίημα αρχικά κυκλοφόρησε ανώνυμα κι ο Βολταίρος απέδιδε τη συγγραφή του σε άλλον. Δημοσιεύτηκε τον Μαρτιο του 1756 και το καλοκαίρι ο Βολταίρος έστειλε ένα αντίτυπο στον Ρουσσώ, μαζί και με το ‘’Ποίημα πάνω στον Φυσικό Νόμο’’. 

Χοντρικά, η άποψη του Βολταίρου ήταν ότι ο Θεός δεν ενδιαφέρεται για τον ανθρώπινο πόνο. 

Ο Ρουσσώ ενοχλήθηκε από το ποίημα αφού το είδε ως μια επίθεση προς τα θρησκευτικά πιστεύω του. Έγραψε μια  απάντηση, αλλά, διστακτικός μάλλον, έδωσε το γράμμα σε έναν κοινό γνωστό αφήνοντας εκείνον να κρίνει αν θα το δώσει στον Βολταίρο ή όχι. Τελικά, ο κοινός γνωστός παρέδωσε το γράμμα στον Βολταίρο το γράμμα συμβουλεύοντας τον να το κάψει. Ο Βολταίρος δεν το έκαψε.

Στην απάντηση του Ρουσσώ ξεχωρίζουν δυο θέματα:

1. Πρώτα από όλα, ο Ρουσσώ ελπίζει ότι το ποίημα δεν αποτελεί μια επίθεση στη Θεία Πρόνοια με τον τρόπο που το βιβλίο του ίδιου αποτελούσε μια επίθεση στο ανθρώπινο είδος και στη συνέχεια προβαίνει σε μια διατύπωση που προλέγει τη σημασία της πρόνοιας που τόσο απασχολεί και τους σημερινούς αναλυτές καταστροφών:

‘’[…] παραδέξου όμως ότι δεν ήταν η φύση που έκτισε εκεί 24000 σπίτια με 6-7 ορόφους κι ότι αν οι κάτοικοι της μεγάλης αυτής πόλης ήταν καλύτερα και λιγότερο ασφυκτικά κατανεμημένοι, η ζημιά θα ήταν σημαντικά μικρότερη και πιθανώς άνευ σημασίας.’’

Και επισημαίνει ότι αν η εκκένωση είχε γίνει γρηγοροτέρα:

‘’Πόσοι άνθρωποι θα είχαν σωθεί αν δεν επέμεναν να σώσουν άλλος τα ρούχα του, άλλος τα χαρτιά του κι άλλος τα χρήματά του.’’

2. Ο Ρουσσώ τελειώνει την απάντησή του επισημαίνοντας ένα παράδοξο: πώς είναι δυνατόν, γράφει, ένας άνθρωπος όπως εσύ που ζει μέσα στην υλική αφθονία και την πνευματική ελευθερία απολαμβάνοντας τον θαυμασμό όλων να τα βρίσκει όλα μαύρα και κακά, ενώ εγώ, φτωχός, άσημος και βασανισμένος, να τα βρίσκω όλα καλά. 

Και καταλήγει:

‘’[…] εσύ διασκεδάζεις αλλά εγώ ελπίζω. Κι η επλπίδα είναι πάνω απ’ όλα’’.

Ωστόσο, ο Βολταίρος είχε την τελευταία λέξη:

‘’Αγαπητέ μου φιλόσοφε, εγώ κι εσείς, θα μπορούσαμε, στα ενδιάμεσα των ασθενειών μας, να συνομιλούμε σε στίχους και σε πρόζα. Αλλά την παρούσα στιγμή, θα με συγχωρίσεται αν αφήσω κατά μέρος όλες αυτές τις φιλοσοφικές συζητήσεις που είναι, απλά και μόνο, διασκεδαστικές’’

Άρα: End of discussion.

Μόνο που, ουσιαστικά, η συζήτηση δεν τελείωσε: το 1759 ο Βολταίρος δημοσιεύει τον ‘’Αγαθούλη’’ και ολοκληρώνει την επίθεση του στην αισιοδοξία. Κι ο ‘’Αγαθούλης’’ έγινε best seller της εποχής, με 30000 πουλημένα αντίτυπα σε έναν χρόνο!!!

Στον οποίο ‘’Αγαθούλη’’, ο Βολταίρος πηγαίνει πέρα από τον σεισμό της Λισσαβώνας και γυρίζοντας τον κοσμο βλέπει παντού φτώχια, άγνοια, ασθένειες και φανατισμό. Και τελειώνει την ιστορία στην Κωνσταντινούπολη με τον γέρο Τούρκο, ο οποίος λέει στην παρέα ότι δεν τον ενδιαφέρει ποτέ τί γίνεται στην Πόλη κι ότι νοιάζεται μόνο για τον κήπο του. 

Ο Ρουσσώ πίστεψε ότι ο ‘’Αγαθούλης’’ ήταν απάντηση στο γράμμα του:

‘’Το γράμμα μου γέννησε τον ‘’Αγαθούλη’’. Είναι η απάντηση σε αυτό. Εγώ ήθελα να φιλοσοφήσω με τον Βολταίρο κι αυτός έκανε πλάκα μαζί μου.’’

Η απάντηση του Ρουσσώ ήρθε με το ‘’Κοινωνικό Συμβόλαιο’’: Οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι αλλά είναι παντού αλυσοδεμένοι κι η κοινωνία τους διαφθείρει, αλλά η αναγέννηση είναι δυνατή μόνο μεσα από αυτή την κοινωνία κι όχι μέσα από την φροντίδα του κήπου του καθενός. 

Πηγές:
1. Dynes R.R., The Dialogue Between Voltaire And Rousseau On The Lisbon Earthquake: The Emergence Of A Social Science View. International Journal of Mass Emergencies and Disasters 18(1), 2000
2. Bommer J et al. THE 1755 LISBON EARTHQUAKE: REVISITED, Spinger 2009.
3. Donovan A., Geopower: Reflections on the critical geography of disasters. Progress in Human Geography 41(1), 44–67, 2017.

Popular music industry products of years ending in one (1951-2021)

US 1951. "Too Young" Nat King Cole 

UK 1951.  ''Too Young'' Jimmy Young

👇

US & UK 1961. ''Tossin and Turnin'' Bobby Lewis 

👇

US 1971. "Maggie May'' Rod Steward 

UK 1971.  "Bridge Over Troubled Water" Simon & Garfunkel 

👇

US 1981.''Waiting for a Girl Like You '' Foreigner 

UK 1981. ''Kings of the Wild Frontier'' Adam and the Ants 

👇

US 1991."It's So Hard To Say Goodbye To Yesterday" Boyz II Men 

UK 1991. '' Simply Something Got Me Started'' Simply Red

👇

2001. ''How You Remind Me'' Nickelback  (1995 -  )

UK 2001. ''I'm No Angel '' Dido

👇

US 2011. '' Party Rock Anthem'' LMFAO 

UK 2011. ''Rolling in the Deep'' Adele

👇

US 2021.  ''Levitating Featuring''  Dua Lipa 

UK 2021. ''Someone You Loved'' Lewis Capaldi

Αισιόδοξοι vs. Απαισιόδοξοι: το αιώνιο ματς: 21ος αιώνας (7): Η Ελλάδα και τα data

 Ως φιλοσοφικές θέσεις και στἀσεις ζωής, τόσο ο οπτιμισμός όσο κι ο πεσιμισμός, προϋποθέτουν την ικανότητα (μερικών;) ανθρώπων να διατυπώνουν ακριβείς προβλέψεις για το μέλλον. Η ικανότητα αυτή βασίζεται, με τη σειρά της, σε μια άλλη ικανότητα: αυτήν της αξιόπιστης εκτίμησης/αξιολόγησης/ερμηνείας του παρελθόντος και του παρόντος. Με τον τρόπο αυτό, οι προβλέψεις μπορούν να διατυπωθούν έτσι ώστε να φαντάζουν ως φυσικές (ῆ λογικές) συνέπειες των γενικών τάσεων του παρελθόντος και του μέλλοντος.

Τόσο οι οπτιμιστικές όσο και οι πεσιμιστικές διατυπώσεις έχουν μια από τις εξής δυο μορφές:

1.Την a priori επιχειρηματολογία (εικοτολογία), δια της οποίας κάποιος υπερασπίζεται μια πρόβλεψη σχετικά με το μέλλον επικαλούμενος γενικές αρχές ή δόγματα που δεν επιδέχονται αμφισβήτησης (π.χ., την ύπαρξη του Θεού ή της πάλης των τάξεων.)

2.Την a posteriori επιχειρηματολογία (εμπειρισμός), δια της οποίας κάποιος υπερασπίζεται μια πρόβλεψη σχετικά με το μέλλον βασιζόμενος σε εμπειρικά και επαληθεύσιμα δεδομένα.

Αν και η δυτική (τουλάχιστον) φιλοσοφία εξέφρασε τις διατυπώσεις για το μέλλον ακολουθώντας, ως επί το πλείστον, τη μορφή 1, οι διατυπώσεις που ακολουθούν τη μορφή 2 φαίνονται πιο πειστικές.

Ένας καλός τρὀπος για να γυμνάσει κανείς την αισιοδοξἰα του ή την απαισιοδοξία του σχετικά με την πατρίδα, είναι να κατασκευάσει το παρακάτω διάγραμμα και να αρχίσει να κάνει τις σκέψεις του παρατηρὠντας το. Οι σκέψεις μπορούν να γίνουν είτε με τη μορφή 1 είτε με τη μορφή 2. Προς το παρόν, θα μείνω μόνο στις παρατηρήσεις

• Οι γεννήσεις μειώνονται με μέσο ρυθμό 2,6% το έτος
• Οι θάνατοι αυξάνονται με μέσο ρυθμό 2,1% το έτος
• To προσδόκιμο ζωής αυξάνεται κατά 1,7 μήνες το έτος.
• Οι γάμοι μειώνονται με μέσο ρυθμό 1,6% το έτος
• Τα διαζύγια αυξάνονται με μέσο ρυθμό 4,5% έτος

 (στην περίπτωση γάμων και διαζυγίων, tο ενδιαφέρον έγκειται στην καταπληκτικἠ αύξηση των γάμων από το 2013 στο 2014 (αύξηση κοντά στο 30% -τα διαζύγια ακόμη πιο πάνω με 40% αύξηση) και στην επίδραση που άσκησε ο Κορώνας στους γάμους -αφήνοντας ανέπαφα τα διαζύγια)

(*) τα δεδομένα από εδώ . Για το 2021 βασίστηκα στα δεδομένα έως και 02/08 και προεξέτεινα. 

Αισιόδοξοι vs. Απαισιόδοξοι: το αιώνιο ματς: 21ος αιώνας (6): Ασκήσεις κλιματικής αλλαγής και ρελάνς των Αισιόδοξων

 Είναι κάποιες μέρες τώρα που και αισιόδοξοι και απαισιόδοξοι ξεφυλλίζουν το αναμενόμενο τελευταίο ραπόρτο του IPCC (07/08/2021) για την κλιματική αλλαγή. Αν κι οι περισσότεροι από τους ξεφυλλιστές είναι επιστήμονες, μηχανικοί, ερευνητές και τα παρόμοια, που θέλουν να ενημερωθούν και στη συνέχεια, αφού ανησυχήσουν για το μέλλον της ανθρωπότητας, να φαντασιωθούν projects, χρηματοδοτήσεις, κέρδη, μεροκάματα και τα παρόμοια, όλοι μπορούν να ξεφυλλίσουν. Αν η ανθρωπότητα θέλει να αλλάξει ενεργειακό παράδειγμα, το ποθούμενο αυτό απαιτεί δουλειά, δηλ. projects κλπ. Και ενημέρωση…

Το τελικό ραπόρτο είναι θηριώδες (3949 σελ.) και θα το ξεφυλλίζουμε (αλλάζω το πρόσωπο γιατί κι εγώ ανήκω στους ανωτέρω ξεφυλλιστές) για μήνες. Αυτό που ξεφυλλίζεται (ξαναλλάζω το πρόσωπο γιατί προτείνω να το ξεφυλλίσετε όλοι) στα γρήγορα είναι το Summary for Policymakers (42 σελ.) πού λέει την όλη τη ιστορία με 10 εικόνες

Οι βασικές εικόνες είναι οι εξής:

Πώς είμαστε από θερμοκρασία σε σχέση με την περίοδο 1850-1900:

Η εξέλιξη εκπομπών ‘’εκπομπών θερμοκηπίου’’ (γιγατόννοι/έτος) με τα 6 σενάρια (αρχίζοντας από το παραδεισένιο (SSP1-1.9) έως και το κολασμένο (SSP5-8.5):

Την όλη φάση της γης αν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 1, 1,5, 5 & 4 °C:

Κι εικόνα που δείχνει τον υετό (ή το αντίστροφό του: την ξεραϊλα, αν προτιμάτε) που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα καθώς είμαστε στο κέντρο της ξηρής ζώνης):

Ξεφυλλίζοντας, άκουσα και τον Οδοστρωτήρα στη συνέτευξη τύπου να λέει ότι το 2050 πάμε για μηδενικές εκπομπές. Ο προπονητής της ομάδας των Αισιόδοξων είναι διαβασμένος. Νομίζω ότι, λογικά, θα του επισημάνθηκαν από τους Ακολούθους του τα πορίσματα μιας άλλης διακυβερνητικής οντότητας, της  International Energy Agency (IEΑ), οντότητας που γεννήθηκε μετά την πετρελαϊκή κρίση 1973-74 με στόχο την εξυπηρέτηση των ενεργειακών αναγκών των βιομηχανικών χωρών.

Η IEA που πάντα ήταν επιφυλακτική και σκεπτικιστική απέναντι στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας, στο τελευταίο της ραπόρτο φαίνεται να αλλάζει ρότα και να τις γλυκοκοιτάζει και να συντονίζεται με τον απόλυτο στόχο της Συμφωνίας των Παρισίων = αύξηση της θερμοκρασίας μικρότερη από 1,5 °C συγκριτικά με την προβιομηχανική περίοδο (πρίν, ας πούμε, το 1750) – τον οποίο τον θεωρούσε ανέφικτο. Και μας λέει μια ιστορία με εικόνες για τον ενεργειακό χάρτη της ανθωπότητας – ο οποίος εμπεριέχει και τα projects, τις χρηματοδοτήσεις, τα κέρδη, τα μεροκάματα και τα παρόμοια που φαντασιώνουμε. 

5 εικόνες, 5 χρονιές: 

Αισιόδοξοι vs. Απαισιόδοξοι: το αιώνιο ματς: 21ος αιώνας (5): Σκέφτομαι, άρα αναμένω τα χειρότερα (2)

 

O σκεπτικισμός διαπερνάει όλη την ιστορία της φιλοσοφίας και, στην μια ή στην άλλη εκδοχή του (ακαδημαϊκός/επιστημολογικός, ηθικός/θεολογικός ή street σκεπτικισμός), το βασικό του θέμα είναι η αμφισβήτηση της δυνατότητας γνώσης/αλήθειας. Οι σταρ είναι πολλοί και ιστορίες/θεωρήσεις του σκεπτικισμού, ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να βρεί στα βιβλία:

AncientScepticism

Sextus Empiricus and Pyrrhonean Scepticism

Agents ofuncertainty : Mysticism, scepticism, Buddhism, art and poetry

The Historyof Scepticism: From Savonarola to Bayle

The Historyof Scepticism from Erasmus to Descartes

TheSceptical Idealist

EpistemicRelativism and Scepticism : unwinding the braid

ScepticalHistory: Postmodernism, Feminism and the Practice of History

Όπως ανέφερα, οι σταρ είναι πολλοί και, οι περισσότεροι από αυτούς, ατακαδόροι. Θα βασιστώ μόνο σε δυτικούς μοντέρνους και μεταμοντέρνους (αλλά νεκρούς)  σκεπτικιστές και θα αφήσω απ’ έξω αρχαίους, ινδούς, κινέζους και ισλαμιστές. Επιλέγω για 11άδα τους περισσότερο  γνωστούς κατά τη γνώμη μου (αλλά και το γούστο μου) και την σχετική ατάκα - (ο καθένας μπορεί να κάνει την προσωπική του 11άδα).

1. Θωμάς Χομπς (05/04/1588- 04/12/1679):

Μια αλήθεια που δεν είναι αντίθετη στο συμφέρον των ανθρώπων —ή σ’ αυτό που τους ευχαριστεί— είναι καλοδεχούμενη από όλους.

2. Αρθούρος Σοπενάουερ (22 /02/1788 – 21/09/1860):

Κάθε αλήθεια περνάει από τρία στάδια. Πρώτα γελοιοποιείται. Μετά βρίσκει σφοδρή αντίθεση. Και στο τέλος θεωρείται αυτονόητη

3. Σορένιος Κίρκεγκωρ (05/05/1813 – 11/11/1855):

Το ζήτημα είναι να βρω την αλήθεια που είναι αλήθεια για μένα, να βρω την ιδέα για την οποία μπορώ να ζω και να πεθάνω.

4. Φρειδερίκος Νίτσε (15/10/1844-25/08/1900):

Αυτά ήταν τα σκαλοπάτια για μένα και τα ανέβηκα: γι’ αυτό έπρεπε να τα ανεβώ. Ωστόσο, αυτά φαντάστηκαν πως ήθελα να ξεκουραστώ πάνω τους.

5. Λουβοδίκος Βιτγκενστάιν (26/04/1889 – 29/04/1951):

Πως αύριο θα βγεί ο ήλιος είναι μια υπόθεση. Και αυτό σημαίνει: Δεν ξέρουμε αν θα βγεί.

6. Μαρτίνος Χάιντεγγερ (26/09/ 1889 – 26 May 1976):

 Οτιδήποτε και οσοδήποτε αν προσπαθήσουμε να σκεφτούμε, σκεφτόμαστε πάντοτε μέσα στη σφαίρα της παράδοσης.

7.Ιωάννης Παύλος Σαρτρ (21/06/1905 – 15/04/1980):

Αν αισθάνεσαι μοναξιά όταν είσαι μόνος, έχεις κακή παρέα

8.Κλαύδιος Λεβί Στρoς (28/11/1908 – 30/10/2009):

 O κόσμος ξεκίνησε χωρίς τον άνθρωπο και θα τελειώσει χωρίς αυτόν

9.Αλβέρτος Καμύ (07/11/1913 – 04/01/1960):

Είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή μόνο αυτοί που δεν την έχουν ζήσει - να αυτοκτονήσω ή να κάνω καφέ;

10. Μιχαήλ Φουκώ (15/10/1926 – 25/06/1984): 

Αν αυτή η διάταξη της γνώσης εξαφανιζόταν όπως εμφανίστηκε, αν κατέρρεε εξαιτίας κάποιου συμβάντος, του οποίου μάλιστα μπορούμε να προαισθανθούμε τη δυνατότητα, του οποίου όμως για την ώρα δεν γνωριζουμε ούτε τη μορφή ούτε την υπόσχεση […], τότε μπορούμε όντως να στοιχηματίσουμε ότι ο άνθρωπος θα έσβηνε, όπως στο ακροθάλλασι ένα πρόσωπο από άμμο.

11. Ιάκωβος Ντεριντά- (05/07/1930 – 09/10/2004):

 Ένας νεκρός μπορεί να είναι πιο ζωντανός από εμάς, πιο δυνατός, πιο τρομακτικός από τον ζώντα άνθρωπο. Είναι το ζήτημα των φαντασμάτων.

Αισιόδοξοι vs. Απαισιόδοξοι: το αιώνιο ματς: 21ος αιώνας (4): Σκέφτομαι, άρα αναμένω τα χειρότερα (1)

 

Δεν θα έκανε και μεγάλο λάθος κανείς, αν θεωρούσε ότι η φιλοσοφική βάση της απαισιόδοξης στάση έναντι της ζωής και του κόσμου, είναι ο  σκεπτικισμός. Ο οποίος γεννήθηκε μαζί με την ελληνική φιλοσοφία. Οι πρώιμοι Έλληνες φιλόσοφοι έκαναν ορισμένες βασικές διακρίσεις: πραγματικότητα/επιφαινόμενα, γνώση/γνώμη-πίστη, προφανές/μη-προφανές. Την ίδια στιγμή προέκυψαν σκέψεις και επιχειρήματα σχετικά με τα όρια της κατανόησης και της εμπειρίας μας: τα πρώτα σπέρματα σκεπτικισμού. Ο Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος (570 π.Χ. – 480 π.Χ.) και ο Δημόκριτος ο Αβδηρίτης (460 π.Χ. -370 π.Χ.), ήταν οι πρώτοι που έσυραν τον χορό του σκεπτικισμού. 

Ο Ξενοφάνης αμφισβήτησε, όχι τη θεότητα καθαυτή, αλλά τις ανθρωπομορφικές ιδιότητες που της αποδίδουν ο Όμηρος κι ο Ησίοδος. Και έναν αιώνα και, πριν από τον Πλάτωνα, τα χώνει στους ποιητές γιατί:

 '‘’Ο Όμηρος και ο Ησίοδος απέδωσαν στους θεούς όλα όσα επαίσχυντα και αξιοκατάκριτα στους ανθρώπους: την κλοπή, τη μοιχεία και την απάτη μεταξύ τους (κλέπτειν, μοιχεύει και αλλήλους απατεύειν)’’

 Όπως, επίσης, ειρωνεύεται και τη λαϊκή πρόσληψη της θεότητας:

 ‘’Οι Αιθίοπες λένε ότι οι θεοί τους πλακουτσομύτηδες και μαύροι, οι Θράκες ότι οι δικοί τους θεοί είναι γαλανομάτηδες και κοκκινοτρίχηδες’’ (γλαυκούς και πυρρούς).’’(Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, VΙΙ, 22, 1)

         ή

΄΄Αν τα βόδια και τα άλογα ή τα λιονταρια είχαν χέρια ή μπορούσαν να σχεδιάσουν με τα χέρια τους και να κάνουν έργα όπως κάνουν οι άνθρωποι, τα άλογα θα απεικόνιζαν τους θεούς σαν άλογα, τα βόδια σαν βόδια, και θα έκανα  το σώμα τους σαν το δικό τους.’’ (Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, V, 109, 3)

 Ο Ξενοφάνης ‘’έγραψε’’ πριν 2500 χρόνια και οι ιδέες του επηρέασαν τους σκεπτικιστές όλων των εποχών.

 Ο Δημόκριτος ο Αβδηρίτης  είπε ότι τα πάντα είναι άτομα και κενό μέσα στο οποίο αυτά ταξιδεύουν χωρίς να γίνονται αντιληπτά και όλα τα άλλα είναι κοινωνικές συμβάσεις:

 ‘’Επιπλέον, σε πολλά υγιή ζώα τα ίδια πράγματα φαίνονται αντίθετα από ό,τι σ’ εμάς, αλλά και ένας άνθρωπος δεν αισθάνεται πάντα με τον ίδιο τρόπο τα πράγματα. Είναι λοιπόν άγνωστο ποια από αυτά τα πράγματα είναι αληθινά και ποια ψεύτικα, παρά τα μεν δεν είναι περισσότερο αληθινά από τα δε, παρά εξίσου. Γι’ αυτό και ο Δημόκριτος λέει ότι ή τίποτα δεν είναι αληθινό ή είναι αφανές σ’ εμάς (ήτοι ουθέν είναι αληθές ή ημίν γ’ άδηλον)’’ (Αριστοτέλης Μετά τα Φυσικά, Γ5, 1009β)

         ή

‘’Έγινε λοιπόν φανερό με πολλούς τρόπους ότι στην πραγματικότητα δεν συλλαμβάνουμε πώς είναι ή δεν είναι το κάθε πράγμα’’, ‘’Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει από αυτόν τον κανόνα ότι είναι χωρισμένος από την πραγματικότητα’’ (Σέξτος, Προς μαθηματικούς VII,136)

Δύσκολα μπορεί να πεί κάποιος ότι δεν ακούει τα προμηνύματα των θέσεων των μεταμοντέρνων και των μεταστρουκτουραλιστών

Ανεξάρτητα από το αν έκανε η όχι παρέα με τον Δημόκριτο, ο επίσης Αβδηρίτης Πρωταγόρας, που ήταν και μεγαλύτερος (490 π.Χ. -420 π.Χ.), κάτι θα είχε συζητήσει με τον συμπολίτη του και συνεισέφερε κι αυτός στην όλη φάση με τα σχετικιστικά του και ιδιαίτερα το περίφημο που πάντα με θαυμασμό θυμάμαι να μας λένε οι φιλόλογοι (από τα σχολικά χρόνια ακόμη). Ο σχετικός διάλογος έχει ως εξής (Πλάτων, Θεαίτητος, 151e-152a)

 Σωκράτης: Καλή κι ευγενική η απάντησή σου, παιδί μου. Διότι έτσι πρέπει κανείς να μιλά, όταν εκφράζει τη γνώμη του. Αλλά, εμπρός, τώρα από κοινού ας εξετάσουμε αυτό, αν συμβαίνει να είναι γόνιμο ή κενό. Αίσθηση λες πως είναι η γνώση;

Θεαίτητος: Ναι.

Σωκράτης: Φαίνεται, λοιπόν, να έχεις πει λόγο όχι ασήμαντο για τη γνώση, αλλά αυτόν που έλεγε και ο Πρωταγόρας. Αυτά τα ίδια είχε πει με διαφορετικό τρόπο. Ισχυρίζεται, δηλαδή, πως «όλων των πραγμάτων μέτρο» είναι ο άνθρωπος «αυτών που υπάρχουν ότι υπάρχουν κι αυτών που δενυπάρχουν ότι δεν υπάρχουν». Το έχεις διαβάσει αυτό κάπου;''

Κι ως γνωστόν, υπήρχε μια ολόκληρη σχολή στοχαστών (Σοφιστές) που πίστευε, πάνω κάτω, τα ίδια.

O Πύρρων ο Ηλείος (360 π.Χ. – 270 π.Χ.) κι οπαδοί του, το τέντωσαν περαιτέρω το όλο πράγμα και φτάσαμε στους 10 τρόπους του Αινησίδημου 

1. Διαφορετικά ζώα έχουν διαφορετικούς τρόπους πρόσληψης.
2. Διαφορετικοί άνθρωποι εμφανίζουν παρόμοιες διαφορές
3. Για τον ίδιο άνθρωπο, η πληροφορία που γίνεται αντιληπτή με τις αισθήσεις αντιφάσκει με τον εαυτό της.
4. Περαιτέρω, η πληροφορία αυτή αλλάζει από καιρό σε καιρό ανάλογα με τις φυσικές μεταβολές.
5. Επίσης, η πληροφορία αυτή διαφοροποιείται ανάλογα προς τις ιδιαίτερες κοινωνικές σχέσις
6. Τα αντικείμενα γίνονται γνωστά έμμεσα μέσω του αέρα, της υγρασίας κ.λπ.
7. Τα αντικείμενα αυτά είναι σε κατάσταση συνεχούς αλλαγής στο χρώμα, τη θερμοκρασία, το μέγεθος και την κίνηση.
8. Όλες οι προσλήψεις είναι σχετικές και αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους.
9. Οι εντυπώσεις μας γίνονται ολοένα και λιγότερο κριτικές μέσω της επανάληψης και της συνήθειας.
10.  'Όλοι οι άνθρωποι μεγαλώνουν με διαφορετικές πεποιθήσεις, υπό διαφορετικούς νόμους και κοινωνικές συνθήκες

 (συνεχίζεται)

 

Αισιόδοξοι vs. Απαισιόδοξοι: το αιώνιο ματς: 21ος αιώνας (3)

Πριν προχωρήσουμε με τον βοηθό προπονητή της ομάδας των Απαισιόδοξων (κάτι που με απασχολεί ιδιαίτερα), καλό είναι θα δούμε το γενικότερο πλαίσιο.

Το πρώτο που βλέπουμε συγκρίνοντας τις προβλέψεις/εκτιμήσεις/προφητείες προ Κορώνα (πΚ) και μετά Κορώνα (μΚ) είναι ότι ο ιός αυτός (της φύσης, του εργαστηρίου ή του Θεού) αυτό που έκανε είναι να επιτείνει την ήδη ρευστή (δομικά) πραγματικότητα (οι ΥγροίΚαιροί του Μπάουμαν). 

Έτσι, αν δούμε το τελευταίοραπόρτο του National Intelligence Council (NIC) (του καλύτερου μελλοντολόγου της πιάτσας - στο προηγούμενο ραπόρτο της (Global Trends 2035:Paradox of Progress), η υπηρεσία αυτή των ΗΠΑ (2017) είχε προβλέψει παγκόσμια πανδημία για το 2023, η οποία  θα μείωνε δραματικά την παγκόσμια κινητικότητα και, κατά συνέπεια, το εμπόριο και την παραγωγικότητα. Και είναι επόμενο, με τέτοια επιτυχία, να γίνεται ουρά στο μαγαζί του NIC αφού όλοι θέλουν να τους πεί το φλυτζάνι.

Τι μας λέει το NIC:

To πιο σίγουρο πράγμα στα επόμενα 20 χρόνια θα είναι οι σημαντικές δημογραφικές μετατοπίσεις, καθώς ο ρυθμός αύξησης του γήινου πληθυσμού μειώνεται και ο κόσμος γερνάει ταχύτατα (εδώ είμαστε μέσα στους παγκόσμιους πρωταθλητές).

Η ανθρώπινη ανάπτυξη θα αντιμετωπίσει προβλήματα λόγω Κορώνα, πιθανής ύφεσης, γερασμένων πληθυσμών, συγκρούσεων και κλίματος.

Οι εκδηλώσεις της κλιματικής αλλαγής θα είναι πιο έντονες, ειδικά κατά τη δεκαετία του 2030. Ακραίες καταιγίδες, ανομβρίες/ξηρασίες, πλημμύρες, υψηλότερες θερμοκρασίες, ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, τήξη πάγων, άνοδος της θαλάσσιας στάθμης. Το μάρμαρο θα το πληρώσει πιο ακριβα ο αναπτυσσόμενος και φτωχότερος κόσμος – στα όρια της επιβίωσης.

Οι βασικές τάσεις στην οικονομία θα είναι η αύξηση του εθνικού χρέους (κι εδώ πρωταθλητές), ένα πιο περίπλοκο και κατακερματισμένο περιβάλλον, αποδιοργάνωση/μετάλλαξη στον χρηματοπιστωτικό τομέα, στο εμπόριο, στην παραγωγή και στην απασχόληση.

Οι σχέσεις κυβερνήσεων – κοινωνιών θα ενταθούν λόγω μιας ολοένα αυξανόμενης αναντιστοιχίας μεταξύ προσδοκιών των κοινωνιών και βούλησης και πράξης των κυβερνήσεων.

Στο διεθνές επίπεδο δεν φαίνεται να προκύπτει ο Παίκτης – συνέχιση και εντατικοποίηση του ανταγωνισμού Κίνας / Δυτικού συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Τα εναλλακτικά σενάρια είναι:

1. Η Αναγέννηση των Δημοκρατιών: όπου η ζωή συνεχίζεται με τη Δύση να οδηγεί τον κόσμο και τις ΗΠΑ να κάθονται στο τιμόνι – το όνειρο του Φουκουγιάμα
2. Ο Ακυβέρνητος Κόσμος: όπου το χάος είναι ο πρωταγωνιστής με τα γνωστά σκηνικά που μπορεί να προκαλέσει
3. Η Ανταγωνιστική Συνύπαρξη: όπου ΗΠΑ/Κίνα τα ‘’βρίσκουν’’ αναγνωρίζοντας της αλληλοεξάρτησής τους
4. Τα Ξεχωριστά Σιλό: ένας διασπασμένος και κατακερματισμένος σε οικονομικά και στρατιωτικά μπλοκ κόσμος, όπου κάθε κατεργάρης θα είναι στον πάγκο του.
   Και το 5^ο  και ‘’καλύτερο’’:
5. Η Τραγωδία και Κινητοποίηση: όπου στις αρχές της δεκαετίας του 2030 έχει αρχίσει η παγκόσμια καταστροφή (η θερμοκρασία κι η οξύτητα των ωκεανών αυξάνεται και τα ήδη ταλαιπωρημένα από την υπεραλίευση υδάτινα οικοσυστήματα τα φτύνουν. Την ίδια στιγμή αλλαγές στην περιοδικότητα του υετού ασκούν αφόρητες πιέσεις στις καλλιέργειες, οι τιμές αυξανονται, η διανομή διακόπτεται και το αποτέλεσμα είναι παγκόσμια πείνα. ΕΕ και Κίνα παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους, ηγούνται ενός παγκόσμιου συνασπισμού και προσπαθούν να σώσουν την κατάσταση. 

 

 

Αισιόδοξοι vs. Απαισιόδοξοι: το αιώνιο ματς: 21ος αιώνας (2)

 Για τον προπονητή της ομάδας των Αισιόδοξων, δεν κατέφυγα στην database των φιλοσόφων ή γενικότερα των συγγραφέων, αλλά επέλεξα τον Πρωθυπουργό μας, τον Κυριάκο Μητσοτάκη (από δώ και στο εξής: Οδοστρωτήρας – ομολογώ ότι στέκομαι αποσβολωμένος απέναντι στην ονοματοθεσία/συμβολοποίηση του ανδρός αυτού από τα πληρωμένα (aπ΄ αυτόν )μέσα.

 

Έχουμε:

 τον Κούλη = Τσώρτσιλ - Όμως η έμπνευση, όπως εκτιμώ, από την ιστορική ομιλία τουΤσόρτσιλ δεν νομίζω ότι είναι τυχαία. Ο Πρωθυπουργός αισθάνεται –και δικαίως–ότι αναμετράται με την Ιστορία

 Τον Κούλη = Μωυσή -Ο Κυριάκος καλείται ως νέος Μωυσής να βρει λύσεις εκεί που οι άλλοι βρίσκουν αδιέξοδα και να οδηγήσει έτσι έναν τυραννισμένο λαό στην γη της επαγγελίας

 τον Κούλη=Ηρακλή - Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντιμετώπισε δοκιμασίες που θα φόβιζαν ακόμα και τον ήρωα της μυθολογίας Ηρακλή

Και πάνω από όλα τον Κούλη=Έλβις - καθώς ο έλληνας πρωθυπουργός θα είναι ίσως ο πρώτος ευρωπαίοςηγέτης που θα εμβολιαστεί κατά της Covid-19, όπως είχε κάνει ο πρώην βασιλιάςτης ροκ το 1956 με την πολιομυελίτιδα

 H γελοιότητα των αγιογράφων του Κουλη είναι άνευ προηγουμένου και απορώ γιατί προτιμούν να αυτογελοιοποιούνται επικαλούμενοι ως και τον Μωυσή ως περσόνα που εμπνέει τον Κούλη, αλλά και να γελοιοποιούν κα τον ίδιο και δεν αποδέχονται  τον ιστορικό όρο Οδοστρωτήρας. Για μένα ο Κούλης ήταν και θα παραμείνει ο Οδοστρωτήρας:

Σαν οδοστρωτήρας θα σαρώσουμε τα εμπόδια που κρατούν πίσω τιςεπενδύσεις

 Κι επειδή ο Οδοστρωτήρας βαστάει από αισιόδοξο DNA - τον πατέρα του Κων/νο, ο αναθεωρητής της αριστερόστροφης ιστορίας Μαραντζίδης τον αποκαλεί τον πρωταθλητή τηςαισιοδοξίας (αναφέρει, παραπέμποντας στη μνημειώδη συνέτευξη του πρωταθλητή στον Παπαχελά, πως μετά τα Ιουλιανά, ήταν σίγουρος πως με τη διακυβέρνησή του οι ξένες επενδύσεις θα κατέκλυζαν τη χώρα, η οποία θα πετούσε με ασφάλεια και σταθερότητα τα επόμενα χρόνια με 4% ετήσια ανάπτυξη – το οποίο, σε κάποιον βαθμό έγινε αλλά με τη διακυβέρνηση του Παπαδόπουλου).

Τα τεκμήρια επιλογής του Οδοστρωτήρα ως προπονητού της ομάδας των αισιόδοξων (όπως και βιολογικά κριτήρια που αποδεικνύουν ότι είναι γιος του Κών/νου και της Μαρίκας κι όχι του Τέρυ κα της Ντόρας):

Αισιόδοξα μηνύματα γιατην ελληνική Οικονομία

Τέσσερις λόγοιαισιοδοξίας για το μέλλον της οικονομίας

Έχουμε κάθε λόγο ναείμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον της Ελλάδας

Οδοστρωτήρας δέχεται,  σαν τον πατέρα του, το μεγαλείο των ξένων επενδύσεων που κατακλύζουν τη χώρα. Και νομίζω ότι τον ακολουθεί όλη η ομάδα των αισιόδοξων, με πρωτοπόρους τους καλύτερους παίκτες της (προς τα παρόν, θα αποφύγω ονόματα παικτών αλλά θα μείνω μόνο στους προπονητές). Δεξί χέρι του προπονητου των αισιόδοξων θα βάλω τον Αλέξη Τσίπρα (από δώ και στο εξής: Αλεξίπτωτος) – καταχρηστικά, κάπως, τώρα που είναι σε (μακροχρόνια πιθανόν) αντιπολίτευση, αλλά η αισιοδοξία του κατά την πρωθυπουργία του ήταν συγκινητική, οπότε…):

Η Ελλάδα, χρειάζεται αυτή τη στιγμή μια νέα αισιοδοξία

Σχέδιο Μητσοτάκη για εκλογές, αισιοδοξία Τσίπρα στον ΣΥΡΙΖΑ,εκλογή ηγεσίας στο ΚΙΝΑΛ

Τώρα, με δεδομένο ότι ένα από τα βασικά παράπονα των απαισιόδοξων ήταν και είναι ότι δεν υπήρξε στη χώρα αυτοδύναμη ανάπτυξη που θα εξασφάλιζε αυτάρκεια κ.λπ, και τα πάντα ήταν πάντα σε εξάρτηση με το ξένο κεφάλαιο κ.λπ., και η ντόπια αστική τάξη ήταν νόθα και τσούλα κ.λπ., έχει γούστο να τους φανταστούμε να κάθονται στο ίδιο τραπέζι με τους αισιόδοξους και να μιλούν για το μέλλον της χώρας μετά τον Κορώνα. Ένας διάλογος ανάμεσα στη στοχαστική απαισιοδοξία και την πρακτική αισιοδοξία.

 (συνεχίζεται, με τον βοηθό προπονητή των απαισιόδοξων και τα δεδομένα)

YΓ: Πέρα από όλα αυτά, αν και άνθρωπος που εξαρτάται από τον μισθό του, θα έδινα μισό μισθό για να ακουσω τον Οδοστρωτήρα / Elvis  να τραγουδάει το Heartbreak Hotel

Αισιόδοξοι vs. Απαισιόδοξοι: το αιώνιο ματς: 21ος αιώνας (1)

 

Οι προπονητές κι η προετοιμασία των ομάδων

Μέσα στον κορωνοχαμό και με αφορμή το αφιέρωμα στον Παναγιώτη Κονδύλη που έκανε το περιοδικό Νέον Πλανόδιον, ξεφύλλισα (για ποια φορά; ) τα βασικά έργα του Κονδύλη. Ο οποίος έχει πολλούς φαν και το έργο του μπορεί να προσεγγιστεί πανοραμικά και μόνo μέσω διαδικτύου, π.χ.,εδώ κι εδώ. (το ΑΠΘ στεγάζει και την προσωπική του βιβλιοθήκη).

[Μερικοί φαν το προχώρησαν τόσο που έβαλαν στο ίδιο κάδρο τον ΠΚ με τον Αδαμάντιο Κοραή, όπου ο πρώτος παρουσιάσει σε σχετικό συνέδριο την άποψή του για τον δεύτερο – η αισθητική επιλογή, πάντως, το έχει το ενδιαφέρον της: ο bold Κοραής και ο faded Κονδύλης]:

Ο ΠΚ έγινε ‘’viral’’  μετά τη δημοσίευση του δοκιμίου ‘’ Γεωπολιτικές και στρατηγικές παράμετροι ενός ελληνοτουρκικούπολέμου’’, το οποίο και προσετέθη ως επίμετρο στην  ελληνική μετάφραση της ‘’Θεωρίας του Πολέμου’’ (1997, 1^η δημοσίευση στα γερμανικά 1988) και το οργίλο άρθρο που έγραψε για το ΄΄Βήμα’’ ο δημοσιογράφος Ριχάρδος Σωμερίτης (Δεκέμβριος). 

Στην όλη σχετική πολεμική ‘’αλληλογραφία’’, αν εξαιρέσει κάποιος τα εκατέρωθεν ‘’γαλλικά’’, το όλο νόημα συμπυκνώνεται στη θεμελιώδη αντίθεση του δημοσιογράφου στη θέση του συγγραφέα για την ανάγκη του πρώτου χτυπήματος εκ μέρους της ελλάδας σε ενδεχόμενο πόλεμο.

[Αν δεχτούμε τον ορισμό για τον δημοσιογράφο = το άτομο που ασχολείται με την συλλογή και τη μετάδοση πληροφοριών (με τη μορφή κειμενου, εικόνας, βίντεο ή ό,τι άλλο) προς το κοινό σχετικά με την επικαιρότητα, τους ανθρώπους, τα θέματα και τα προβλήματα που τους απασχολούν κ.λπ.  και τον αυτοπροσδιορισμό του ΠΚ ως παρατηρητή των ανθρωπίνων πραγμάτων και αναλυτή της ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα σε συγκεκριμένες καταστάσεις, έχουμε μια ενδιαφέρουσα διαφωνία που θα παίξει τον ρόλο της στο ματς αισιόδοξων / απαισιόδοξων αφού τα ελληνοτουρκικά είναι και θα είναι μόνιμα ‘’καυτό’’ θέμα – με την έννοια τού ότι αφού ακουμπιόμαστε πάντα θα ξυνόμαστε]

Και όταν ήρθε η κρίση κι η χρεωκοπία, πολλοί διάβασαν την εισαγωγή του στο βιβλίο του ‘’Η παρακμή του αστικού πολιτισμού. Από τη μοντέρνα στη μεταμοντέρνα εποχή και από το φιλελευθερισμό στη μαζική δημοκρατία’’ (1991) με τίτλο ‘’Η καχεξία του αστικού στοιχείου στη νεοελληνική κοινωνία και ιδεολογία’’. Η ανάγκη ήταν τέτοια που το κείμενο κυκλοφόρησε αυτοτελώς το 2011, με τίτλο ‘’Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας’’.

Ένα επίμετρο και μια εισαγωγή έκαναν τον ΠΚ Προφήτη.

Πέρα από τη θέση που μπορεί να έχει κανείς για τις θέσεις του ΠΚ, στο μάτς αισιόδοξων / απισιόδοξων αυτό που με ενδιαφέρει είναι η τρομοκρατική προφητεία του (ΑΠΟ ΤΟΝ 20ό ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ. ΤΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙ ΤΟ 2000):ΗΝ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙ ΤΟ 2000

Αν ο 20ός αιώνας σήμανε τη διάψευση της κομμουνιστικής ουτοπίας, ο 21ος θα χαρακτηριστεί από την κατάρρευση της φιλελεύθερης. Ποια συγκεκριμένα γεγονότα θα συγκροτήσουν τις μεγάλες ροπές κατά τον 21ο αιώνα, που θα είναι ο συγκλονιστικότερος και τραγικότερος της ανθρώπινης Ιστορίας, δεν μπορούμε να ξέρουμε

Ο ΠΚ πέθανε ενώ πέθαινε κι ο 20^ος αιώνας και δεν είχε την τύχη (ή ατυχία) να ζήσει και να παρατηρήσει  αυτά που εμείς οι τυχεροί (ή άτυχοι) ζήσαμε: το μεθύσι της 1^ης δεκαετίας, το hangcover της κρίσης και τον Κορώνα. Νομίζω όμως ότι μπορούμε να τον θεωρήσουμε ως προπονητή της ομάδας των απαισιόδοξων.

(συνεχίζεται)