Αν και στο mainstream (δυτικό) επίπεδο της πολιτικής οικονομίας και των παραφυάδων της, οι ιδέες του Μαρξ θεωρούνται ξεπερασμένες από την πραγματικότητα και, σε κάθε περίπτωση, θαμμένες στα συντρίμμια του Τείχους του Βερολίνου, υπάρχουν ορισμένοι που επιμένουν σ’ αυτές. Και τις θεωρούν πιο επίκαιρες από ποτέ.
Έτσι, πέρυσι, που εκτός από τα εκατόχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης είχαμε και τα 150χρονα του 1ου τόμου του ‘’Κεφαλαίου’’, πολλοί από τους παραπάνω γιόρτασαν τα γενέθλια του βασικού βιβλίου της εργατικής τάξης (π.χ. εδώ, εδώ, και για το ελληνικό συνέδριο εδώ, με προλόγισμα του Γιάννη Μηλιού, πάλαι ποτέ θεωρητικού του Σύριζα, ο οποίος πρόλαβε να αποχωρήσει το 2015, σώζοντας την τιμή της μαρξιστικής ηλεκτρολογίας. Παρόλα αυτά, κι επειδή το γλυκό δύσκολα το βγάζεις από το στόμα σου, ανέλαβε τη διεύθυνση του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου υποσχόμενος ότι δεν θα το αφήσει ποτέ χωρίς ρεύμα.)
Και είπε ο καθένας την ιστορία του.
Παράλληλα, ο σύγχρονος αναγνώστης που ανήκει στην εργατική τάξη έχει τη δυνατότητα, με λίγα σχετικά χρήματα, να προμηθευτεί μια σειρά από ‘’λυσάρια’’ που γράφτηκαν για να τον καθοδηγήσουν στην πορεία του μέσα στους λαβύρινθους αυτού του βιβλίου. H βιομηχανία ανάγνωσης/πρόσληψης του ‘’Κεφαλαίου’’ έχει μεγάλη ιστορία που θέλει ολόκληρο βιβλίο για να παρουσιαστεί. Πάντως, αν αφήσουμε απέξω τον ‘’χυδαίο’’ μαρξισμό και τον οικονομικό ντετερμινισμό του, και μείνουμε στον πιο εκλεπτυσμένο δυτικό μαρξισμό, η προσπάθεια αναγνωστικής και ερμηνευτικής καθοδήγησης της εργατικής τάξης ξεκινά μέσα στον Μάη του 68 με το ‘’Διαβάζοντας το Κεφάλαιο’’ των Λουί Αλτουσέρ και Ετιέν Μπαλιμπάρ και την προσπάθεια ανάδειξης του επιστημονικού χαρακτήρα του μαρξισμού (το 1969, ο Αλτουσέρ δημοσίευσε και ένα ξεχωριστό άρθρο στην Ουμανιτέ με τίτλο ‘’Πώς να διαβάσουμε το ‘’Κεφάλαιο’’, το οποίο έκανε θραύση και στην Ελλάδα και ειδικά στους χώρους του πάλαι ποτέ ΚΚΕ εσωτερικού, μέρος του οποίου σήμερα κυβερνά τη χώρα με τη μορφή του υβριδίου ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ – υπάρχει στο Λ Αλτουσέρ, Θέσεις, Θεμέλιο 1977, μτφρ. Ξ Γιαταγάνας, σελ. 51-61. Το ωραίο είναι, ότι χρόνια μετά (1992), όταν αυτός ο ταλαιπωρημένος από σκοτεινές ψυχικές δυνάμεις στοχαστής έγραφε την αυτοβιογραφία του, παραδεχόταν ότι δεν είχε διαβάσει αναλυτικά τον Μαρξ και αποδεχόταν τη μομφή που απέδωσε ο συντηρητικός στοχαστής Ραϊμόν Αρόν στο έργο του (όπως και στου Σαρτρ) = ’’κατά φαντασίαν μαρξισμός’’ (Λ Αλτουσέρ, Το μέλλον διαρκεί πολύ. Τα γεγονότα, Ο Πολίτης 1992, μτφρ. Α Ελεφάντης& Ρ Κυλιντηρέα).
Δυο άλλοι σταρ της μαρξιστικής ερμηνευτικής έχουν γράψει ’’λυσάρια’’ για το ’’Κεφάλαιο’’: Ο πολύς Φρέντρικ Τζέιμσον, το Representing Capital. A Reading of Volume One (Verso, 2011), κι ο Ντέιβιντ Χάρβει το A Companion to Marx's Capital (Verso, 2010) (ενώ στην ιστοσελίδα του προσφέρει και πανεπιστημιακό μάθημα πάνω στο βιβλίο). Ενώ ο λιγότερο γνωστός Μίκαελ Χάινριχ δίνει τη δική του (πιο γερμανική) προσέγγιση (An Introduction to the Three Volumes of Karl Marx’s Capital, Schmetterling Verlag GmbH, 2004/MonthlyReview Press 2012). To τελευταίο προϊόν της εν λόγω βιομηχανίας είναι το ομαδικό ‘’Reading 'Capital' Today: Marx after 150 Years’’ (Pluto Press, 2017) σε επιμέλεια I Schmidt & C Fanelli.
Και, θα πεί κανείς, τι έγινε; Τα μονίμως ξινά, περσινά σταφύλια. Αλλά… Το ενδιαφέρον είναι αλλού: στις δηλώσεις του Mark Carney, διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας και προέδρου της Επιτροπής για την Οικονομική Σταθερότητας:
"Στην εποχή της ΤεχνητήςΝοημοσύνης οι Μαρξ και Ένγκελς γίνονται ξανά σχετικοί.[…] Υπάρχει μια ασυνέχειαστις προσδοκίες. Ενώ στις έρευνες φαίνεται ότι το 90% των πολιτών πιστεύουν ότιη εργασία τους δεν θα επηρεαστεί από την αυτοματοποίηση, το 90% των CEOs των εταιριών πιστεύουν ακριβώς το αντίθετο. Αν αντικαταστήσεις το κλωστοϋφαντουργείο με την πλατφόρμα, τις ατμομηχανές με τη μηχανική μάθηση, τον τηλέγραφο με το Twitter, έχεις ακριβώς την ίδια κοινωνική δυναμική μ’αυτήν που υπήρχε και 150 χρόνια πριν, όταν ο Μαρξ έγραφε το ΚομμουνιστικόΜανιφέστο.’’ (ως άριστος οινονομολόγος, ο Mark Carney, αυτονόητα δεν γνωρίζει πότε γράφτηκε το μανιφέστο – ούτε ακριβώς από ποιους).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου