https://www.youtube.com/watch?v=hh-P0PPolCI

Παρασκευή 6 Απριλίου 2018

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (81): Ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός, η Ελεύθερη Αγορά κι ο Salvator Mundi


Οι περισσότερες ερμηνείες που δόθηκαν σχετικά με τα δυο πρόσφατα ραπόρτα των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ (National Defense Strategy και National SecurityStrategy) μιλάνε για επιστροφή σε συνθήκες Ψυχρού Πολέμου. Έτσι, περιμένοντας τις νέες ιδέες και τις νέες τεχνολογίες που θα γεννήσει ο νέος Ψυχρός Πόλεμος, είπαμε να κάνουνε μια επανάληψη.

Η εμπλοκή της CIA στην πολιτισμική αντικομμουνιστική προπαγάνδα είναι γνωστή εδώ και μισό αιώνα και υποτίθεται ότι έχει ιστορηθεί με «σχετική επάρκεια» (φυσικά, όταν το πουλί είχε πετάξει) (Frances Stonor Saunders, The Cultural Cold War: The CIA and the World of Arts and Letters, 1999&2000). (Για μια πρώτη γεύση, βλ και Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (18): Οι λογοτεχνίζοντες πιστολέρο τουΨυχρού Πολέμου)

Όπως σημειώνει ο λογοτεχνικός πράκτορας της CIA, αν το βιβλίο αυτό είχε δημοσιευτεί τις δεκαετίες 1960 ή 1970 θα είχε κάνει θόρυβο και θα είχε γίνει μπεστ σέλερ. Ενώ σήμερα (το 2000): πέτρες. Και, για άλλη μια φορά, γέλασε το χείλι το κάθε πικραμένου. Το οποίο χείλι, έχει την ευκαιρία να ξαναγελάσει: το 2017 κυκλοφόρησε μια περαιτέρω έρευνα: Finks: How the CIA Tricked the World's Best Writers, του Joel Whitney.

Πριν δούμε το δεύτερο, καλή είναι μια επανάληψη του πρώτου. Όπως ανάφερα πιο πάνω, η αποκάλυψη έγινε το 1966 και αφορούσε τη στενή σχέση και χρηματοδότηση περιώνυμων λογοτεχνικών επιθεωρήσεων/περιοδικών από την CIA. Κάποιες/-α έκλεισαν, κάποιες/-α επιβίωσαν, το θέμα γενικά «σκεπάστηκε» και πολλοί άνθρωποι του πνεύματος που τα τσιμπούσαν κανονικά από την Υπηρεσία, είτε αρκέστηκαν να κάνουν την πάπια είτε άρχισαν το αντι-ιμπεριαλιστικό τραγούδι.

Η Frances Stonor Saunders (FSS) ξαναθυμήθηκε τη φάση το 1995 με ένα άρθρο της στον Ιndependent «Modern art was CIA 'weapon'» για να ολοκληρώσει το 1999 με τον Cultural Cold War (το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε στην Βρετανία με τίτλο: «Who Paid the Piper: The CIA and the Cultural Cold War»).

Αποκαλύπτει ονόματα όπως Irving Kristol, Daniel Bell, Hannah Arendt, Arthur Koestler, George Orwell, Isaiah Berlin για μείνουμε στα πιο μεγάλα - που τα έπαιρναν κανονικά. Προϋπόθεση: σκληρή κριτική στην Σοβιετική Ένωση και σε ότι αυτή αντιπροσωπεύει, υπεράσπιση της κεντρικής δυτικής αξίας (ελευθερία) και, ενίοτε και για το ξεκάρφωμα, ήπια κριτική στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.



Όμως η πιο ωραία και χαρακτηριστική ιστορία έχει να κάνει με το εικαστικό ρεύμα/κίνημα που ονομάζεται αφηρημένος εξπρεσιονισμός. Γεννημένο μέσα στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο, έτσι όπως τον αντιλαμβανόταν η καλλιτεχνική πρωτοπορία της Νέας Υόρκης, η ιδιόρρυθμη αυτή τεχνοτροπία δεν είχε και πολλές πιθανότητες επικυριαρχίας αφού για τον περισσότερο κόσμο ήταν απλώς μια μπούρδα.

Αλλά…Αλλά όταν έχεις πίσω σου το Συμβούλιο για την Πολιτιστική Ελευθερία, το Ίδρυμα Φορντ και το Μουσείο της Μαμάς, δεν κωλώνεις πουθενά. Το Μουσείο της Μαμάς δεν είναι άλλο από το περίφημο MoMA, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Ν Υόρκη, δημιούργημα της μητέρας του Νέλσονος Ροκφέλερ, προέδρου τότε του ΜοΜα και μετέπειτα αντιπροέδρου των ΗΠΑ (1974-1977).

Ο Νέλσονας είπε στους πλούσιους φίλους του: Αδέλφια, κάντε τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό Θεό. Κι ο CEO του ΜοΜΑ Τόμας Μπρέιντεν - κορυφαίο στέλεχος της CIA, όργωσε τις μεγάλες γκαλερί του κόσμου με τις αφηρημένες εξπρεσιονιστικές απεικονίσεις. Ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός ήταν το καλλιτεχνικό ισοδύναμο του free enterprise ή όπως σημείωνε ο Μπρέιντεν, πέντε χρόνια μετά τη νίκη του αφηρημένου εξπρεσιονισμού απέναντι στον όποιο ρεαλισμό (σοσιαλιστικό και μη):

«Θέλαμε να ενώσουμε τους ανθρώπους που ήταν συγγραφείς, μουσικοί, καλλιτέχνες. Να δείξουμε ότι η Δύση κι οι ΗΠΑ ήταν αφοσιωμένες στην ελευθερία της έκφρασης και στα πνευματικά επιτεύγματα, χωρίς φραγμούς, εμπόδια και οδηγίες περί του τί πρέπει να γράψεις, να πείς, να κάνεις, να ζωγραφίσεις. Το αντίθετο από ό,τι γινόταν στη Σοβιετική Ένωση. Ήταν το πιο σημαντικό τμήμα της Υπηρεσίας και έπαιξε τεράστιο ρόλο στον Ψυχρό Πόλεμο».

Και πώς τα βρήκε όλα αυτά μια 28χρονη κοπέλα; Και πώς γίνεται, εφημερίδες – όργανα του συστήματος (Times, London Review of Books και τα παρόμοια – τα οποία μάλλον ανήκουν στην CIA) να δημοσιεύουν σχεδόν εγκωμιαστικές κριτικές; Μια λίγο πιο προσεκτική έρευνα, υποδεικνύει (το αναμενόμενο;): το βιβλίο μάλλον γράφτηκε από την Υπηρεσία και η υποτιθέμενη συγγραφέας του ήταν μια ακόμη από τις μαϊμούδες της.

Όπως και νάχει, οι πλούσιοι φίλοι του Νέλσονος Ροκφέλερ και η CIA promotion, έχουν κάνει τον Αφηρημένο Εξπρεσιονισμό αχτύπητο: από τα 10 ακριβότερα έργα όλων των εποχών, τα 4 ανήκουν στο κίνημα, καλύπτοντάς το 46% του συνολικού τζίρου ($860 εκατομμύρια στα $1880 εκατομμύρια). Tα αισιόδοξα νέα για τον ρεαλισμό είναι ότι πριν μισό χρόνο μπήκε στην πρώτη θέση των δέκα ακριβότερων έργων ο "Σωτήρας του Κόσμου" του Λεονάρντο ντα Βίντσι.

Θα επανέλθουμε με το νέο βιβλίο «ξεβρακώματος» του Joel Whitney

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου