Ένας αιώνας: Το Φθινόπωρο της Επανάστασης - Update (1): Πού βρισκόμαστε;

Όσοι έχουν ασχοληθεί με τη βιβλιομετρική ανάλυση μάλλον γνωρίζουν τον Γιουτζίν Γκάρφιλντ (1925-2017) . Όροι όπως citation index και impact factor είναι δικά του δημιουργήματα. Ο Γιουτζίν ήταν, ας πούμε, ένας χημικός γλωσσολόγος. Το φάσμα των ενδιαφερόντων ήταν ευρύτατο και, αφού προσπάθησε να συστηματοποιήσει την επίδραση των φυσικών επιστημών, είπε να κάνει το ίδιο και για την άλλη κουλτούρα, αυτή των τεχνών και των ανθρωπιστικών επιστημών.

Το πρώτο μέρος της εργασίας του (1980) είχε να κάνει με τους 100 συγγραφείς με τις περισσότερες αναφορές και τη δυνατότητα της citation analysis να προβλέψει το νόμπελ Λογοτεχνίας(«The 100. Most-Cited Authors of 20th. Century Literature. Can Citation Data Forecast the Nobel Prize in Literature?»)

Παρένθεση: το άρθρο γράφτηκε το 1980 (τελευταία βράβευση του Ελύτη (1979)) και μετά από 37 βραβεύσεις που ακολούθησαν μπορούμε να δούμε ότι το μοντέλο του Γιουτζίν είχε μέτρια αποτελέσματα: έπιασε 5 στα 37 (13,5%): Gabriel Garcia Marquez (1982), Octavio Paz (1990), Harold Pinter (2005), Doris Lessing (2007), Mario Vargas Llosa (2010). Δεν ξέρω πώς αντέδρασε ο Γιουτζίν όταν έμαθε ότι το νόμπελ 2016 πήγε στον Ντύλαν. Την εποχή που έγραφε το άρθρο, ο Προφήτης Bob (Shabtai Zisel ben Avraham), υποτίθεται ότι αναγεννιόταν ως χριστιανός: «Σε κάθε περίπτωση,ο Αντίχριστος θα είναι λίγο διαφορετικός από αυτούς (αναφερόταν στον Χίτλερ και στον Τζιμ Τζόουνς). Για κάποιο διάστημα θα φέρει ειρήνη στον κόσμο. Στο τέλος όμως θα ηττηθεί. Θα ηττηθεί υπερφυσικά. Θα παρέμβει ο Θεός». Κλείνει η παρένθεση.




Το δεύτερο μέρος της εργασία του Γιουτζίν, 6 χρόνια αργότερα (1986) ήταν ένα τιτάνιο έργο. Προσπάθησε να βρεί τους 250 συγγραφείς με τις περισσότερες αναφορές σε όλη την ιστορία του πολιτισμού («The 250 Most-Cited Authors in the Arts & Humanities Citation Index, 1976-1983»). Αν και κάποιος πρέπει να το δεί μάλλον ως ένα στιγμιότυπο και να μην παρασυρθεί σε γενικεύσεις, η λίστα έχει το ενδιαφέρον της [σ.σ.: Όποιος θέλει να δεί τη λίστα μπορεί να πάει στο λινκ. Εδώ δίνω τους πρώτους 50. Για να τους ξεχωρίσω βασίστηκα στα δεδομένα του Γκάρφιλντ που δίνει για κάθε συγγραφέα τη χρονολογία γέννησης (στήλη Α), το αριθμό άρθρων για κάθε συγγραφέα (στήλη Β) και συνολικό αριθμό αναφορών (στήλη Γ). Εγώ προσθέτω το λόγο Γ/Β, δηλ αριθμός αναφορών/αριθμός άρθρων (στήλη Δ)) (Ο λόγος αυτός λέει το 1/3 της όλης ιστορίας, αλλά είναι μια αρχή)].

Η 50άδα έχει ως εξής (κατ΄αντίστροφη χρονολογία γέννησης κάθε συγγραφέα):

Όπως φαίνεται, στην 50άδα ανάμεσα σε 49 πρόσωπα υπάρχει και η Βίβλος. Η οποία υπερέχει στο λόγο Γ/Β, με 7035 αναφορές σε 1018 άρθρα. Αν την εξαιρέσουμε και προκρίνουμε τους συγγραφείς με λόγο Γ/Β >2, έχουμε την ακόλουθη 11άδα:




Ο ευαίσθητος συγγραφέας των «Αποσπασμάτων του Ερωτικού Λόγου» και ο ναζιστής φιλόσοφος του «Είναι και του Χρόνου», μπαίνουν σφήνα στον Αγιο και τον Προφήτη του διαλεκτικού υλισμού. Ακολουθούν ο «Φάουστ»κι η «Εικόνα στο Χαλί», οι πανταχού παρόντες Πλάτωνας και Σέξπιρ, το «The Prelude, or Growth of a Poet's Mind; An Autobiographical Poem», ο ερευνητής του ασυνειδήτου κι ο μεγαλύτερος ερμηνευτής των φυσικών φαινομένων με βάση τις χριστιανικές αρχές.

Πως συγκρίνεται η 11άδα αυτή με την 11άδα που προκύπτει από την πιο πρόσφατη (και ίσως μοναδική) εργασία για τα πιο πρόσφατα χρόνια (η σύγκριση δεν μπορεί να είναι άμεση αφού στην εργασία αυτή εξετάζονται αναφορές σε βιβλία του 2007, αλλά το κάτι τις το λέει):




Τέλος, να σημειωθεί ότι από τους 250 του Γιουτζίν 21 υπάρχουν και στην 37άρα λίστα της Times Higher Education. Όπως μπορεί να δεί κανείς, οι πρωτεύσαντες το 1986, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Ο Άγιος Λένιν δεν υπάρχει πουθενά, ενώ ο Προφήτης Κάρολος μοιράζεται την τελευταία θέση με τον Νίτσε (άλλος προφήτης κι αυτός!!!)