Από τον πρόλογο του E.O. Wilson στο βιβλίο των Jonathan Gottshall & David Sloan Wilson (επιμέλεια): The Literary Animal. Evolution and the Nature of Narrative (2005) (μτφρ. Crying Wolf)
Ο νους είναι μια αφηγηματική μηχανή που καθοδηγείται ασυνείδητα από επιγενετικούς κανόνες προς τη δημιουργία σεναρίων και επιλογών. Οι αφηγήσεις και τα τεχνουργήματα που αποδεικύνονται εγγενώς ως πιο ικανοποιητικές/κά, διαδίδονται και γίνονται κουλτούρα. Οι κοινωνίες που παράγουν τις πιο ισχυρές δαρβινικές καινοτομίες, τις εξάγουν και σε άλλες κοινωνίες. Στη διαδικασία εξέλιξης του σύμπλοκου γονίδιο-κουλτούρα, τα γονίδια καθορίζουν ποια σενάρια και ποια μιμίδια θα δημιουργηθούν, και οι κουλτούρες που παράγονται κατά αυτόν τον τρόπο καθορίζουν ποια γονίδια θα επιβιώσουν. Η μακροχρόνια αλληλεπίδραση γονιδίων και κουλτούρας φαίνεται ότι σχηματίζει έναν κύκλο, ή, ακριβέστερα, ένα εμπρόσθιο εξελικτικό σπιράλ με την ακόλουθη σειρά:
Ο εγκέφαλος αναπτύσσει τη δραστηριότητά του και, κατά συνέπεια, τον νου και την κουλτούρα μέσω εμπειρικών επιγενετικών κανόνων που καθοδηγού τη μάθηση. Η αιμομιξία, για παράδειγμα, αποφεύγεται λόγω της επίδρασης Westermarck, ενός αυτόματου μηχανισμού αυτοσυγκράτησης που αναπτύσσεται μεταξύ δυο ατόμων που έζησαν μαζί κατά τους πρώτους τριάντα μήνες της ζωής του ενός ή και των δυο ατόμων. Το στίγμα αυτό είναι το θεμέλιο ενός σημαντικού μέρους του ηθικού μας κώδικα – και της παραγωγής λογοτεχνικών θεμάτων. Σε μια άλλη σφαίρα, αυτήν της αισθητικής, ο εγκέφαλος ενεργοποιείται πιο έντονα κατά ένα ποσοστό γύρω στο 20%, από αφηρημένα πρότυπα που, όχι συπτωματικά, είναι και το ποσό που επενδύεται στην αφηρημένη τέχνη. Επίσης, καθώς οι λέξεις για τα χρώματα πολλαπλασιάζονται μέσα στις διάφορες κουλτούρες, αυτές που έχουν δυο λέξεις μιλούν για μαύρο και άσπρο, αυτές που έχουν τρεις λέξεις μιλούν για μαύρο, άσπρο και κόκκινο, στη συνέχεια έχουμε το πράσινο ή κίτρινο, μετά το πράσινο και το κίτρινο και πάει λέγοντας.
Οι επιστήμονες και άλλοι ερευνητές έχουν αρχίσει να χαρτογραφούν κατά ένα ελάχιστο τις συνδέσεις γονιδίων - κουλτούρας. Αλλά οι λεπτομέρειες του συνεξελεκτικού σπιράλ δεν μπορούν να προβλεφθούν από τη γνώση των γονιδίων ή ακόμη και του κυκλώματος του εγκεφάλου και μόνο. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν συνδυαστούν τα σχετικά δεδομένα της γνωστικής ψυχολογίας, των κοινωνικών επιστημών και των ανθρωπιστικών επιστημών με αυτά της βιολογίας.
(συνεχίζεται)
Ο νους είναι μια αφηγηματική μηχανή που καθοδηγείται ασυνείδητα από επιγενετικούς κανόνες προς τη δημιουργία σεναρίων και επιλογών. Οι αφηγήσεις και τα τεχνουργήματα που αποδεικύνονται εγγενώς ως πιο ικανοποιητικές/κά, διαδίδονται και γίνονται κουλτούρα. Οι κοινωνίες που παράγουν τις πιο ισχυρές δαρβινικές καινοτομίες, τις εξάγουν και σε άλλες κοινωνίες. Στη διαδικασία εξέλιξης του σύμπλοκου γονίδιο-κουλτούρα, τα γονίδια καθορίζουν ποια σενάρια και ποια μιμίδια θα δημιουργηθούν, και οι κουλτούρες που παράγονται κατά αυτόν τον τρόπο καθορίζουν ποια γονίδια θα επιβιώσουν. Η μακροχρόνια αλληλεπίδραση γονιδίων και κουλτούρας φαίνεται ότι σχηματίζει έναν κύκλο, ή, ακριβέστερα, ένα εμπρόσθιο εξελικτικό σπιράλ με την ακόλουθη σειρά:
- Τα γονίδια προκαθορίζουν τους επιγενετικούς κανόνες, δηλαδή τις κανονικότητες της αισθητηριακής πρόσληψης και της διανοητικής ανάπτυξης που ενεργοποιούν και καθοδηγούν την ανάπτυξη της κουλτούρας.
- Η κουλτούρα βοηθάει στο καθορισμό των γονιδίων που θα επιβιώσουν και θα πολλαπλασιατούν δια μέσου των γενεών.
Ο εγκέφαλος αναπτύσσει τη δραστηριότητά του και, κατά συνέπεια, τον νου και την κουλτούρα μέσω εμπειρικών επιγενετικών κανόνων που καθοδηγού τη μάθηση. Η αιμομιξία, για παράδειγμα, αποφεύγεται λόγω της επίδρασης Westermarck, ενός αυτόματου μηχανισμού αυτοσυγκράτησης που αναπτύσσεται μεταξύ δυο ατόμων που έζησαν μαζί κατά τους πρώτους τριάντα μήνες της ζωής του ενός ή και των δυο ατόμων. Το στίγμα αυτό είναι το θεμέλιο ενός σημαντικού μέρους του ηθικού μας κώδικα – και της παραγωγής λογοτεχνικών θεμάτων. Σε μια άλλη σφαίρα, αυτήν της αισθητικής, ο εγκέφαλος ενεργοποιείται πιο έντονα κατά ένα ποσοστό γύρω στο 20%, από αφηρημένα πρότυπα που, όχι συπτωματικά, είναι και το ποσό που επενδύεται στην αφηρημένη τέχνη. Επίσης, καθώς οι λέξεις για τα χρώματα πολλαπλασιάζονται μέσα στις διάφορες κουλτούρες, αυτές που έχουν δυο λέξεις μιλούν για μαύρο και άσπρο, αυτές που έχουν τρεις λέξεις μιλούν για μαύρο, άσπρο και κόκκινο, στη συνέχεια έχουμε το πράσινο ή κίτρινο, μετά το πράσινο και το κίτρινο και πάει λέγοντας.
- Τα επιτυχημένα γονίδια ή οι επιτυχημένοι συνδυασμοί τους τροποποιούν τους επιγενετικούς κανόνες των πληθυσμών.
- Οι τροποποιημένοι επιγενετικοί κανόνες αλλάζουν την κατεύθυνση και την αποτελεσματικότητα των τρόπων πρόσληψης της κουλτούρας.
Οι επιστήμονες και άλλοι ερευνητές έχουν αρχίσει να χαρτογραφούν κατά ένα ελάχιστο τις συνδέσεις γονιδίων - κουλτούρας. Αλλά οι λεπτομέρειες του συνεξελεκτικού σπιράλ δεν μπορούν να προβλεφθούν από τη γνώση των γονιδίων ή ακόμη και του κυκλώματος του εγκεφάλου και μόνο. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν συνδυαστούν τα σχετικά δεδομένα της γνωστικής ψυχολογίας, των κοινωνικών επιστημών και των ανθρωπιστικών επιστημών με αυτά της βιολογίας.
(συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου