Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (70): Οι εν δυνάμει νέοι αναγνώστες της βαλκανικής ποίησης

«Η γενιά μου έφερε την ελληνική λογοτεχνία στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Φύγαμε εμείς και ξαναγίναμε αμέσως επαρχία...».

«Έτσι, γράφει κάπου ο Οδυσσέας Ελύτη», μας πληροφορεί ο Κώστας Κουτσουρέλης (ΚΚ) σε ένα σημείωμά του στο f/b. Είναι η πρώτη φράση ενός σημειώματος που έχει να κάνει με την πρώτη (νομίζουμε) προσπάθεια γεφύρωσης της «διαπλανητικής» (κατά ΚΚ) απόστασης μεταξύ της ελληνικής ποίησης και της υπόλοιπης βαλκανικής ποίησης (Σόφια, Τίρανα και Βουκουρέστι αναφέρει ο ΚΚ, παραλείποντας Βελιγράδι, Σκόπια και Κωνσταντινούπολη(?)), πού διοργανώνεται από το ίδρυμα Τάκη Σινόπουλου στην Αθήνα (6-7 /12), ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ίδρυμα με το όνομα του ποιητή Σινόπουλου και καταστατικούς στόχους την μελέτη της νεοελληνικής ποίησης και τη σύνδεσή της με την κοινωνία. Αν και το πρώτο δε μας βοηθάει καθεαυτό, μας βοηβάει να κάνουμε υποθέσεις πάνω στο δεύτερο και επομένως την παρακολουθούμε.

Το σημείωμα αυτό μας θύμισε τα λόγια που έγραφε ο Κοραής το 1811 στους συμπατριώτες του:

«Δια την αγάπη της πατρίδος φίλοι μου Χίοι, πιστεύσατε εις ταύτην την αλήθειαν, ότι η μετάδοσις των επιστημών εις την Ελλάδα, αν ακολουθήσητε την ορθήν μέθοδον, άλλο δε διαφέρει από το μετακένωμα, πλήν ότι γεμίζομεν τα κοφίνια των Γραικών, χωρίς να ευκαιρώσωμεν τα των Ευρωπαίων»

Ο Ναύαρχος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, 10 χρόνια πριν την Επανάσταση, παρότρυνε τους κατοίκους της Νήσου-Πλοίου του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, να διαδώσουν την παιδεία στην πατρίδα τους, ώστε να γεφυρώσουν την 350χρονη καθυστέρηση απέναντι στους αναπτυγμένους.

To ενδιαφέρον με τη Ρουμανία και τη Ρουμάνικη ποίηση μεγαλώνει αν σκεφτεί κανείς ότι η εθνική αφύπνιση των Ρουμάνων ξεκίνησε πρακτικά την ίδια στιγμή με αυτή των Ελλήνων και, κατά μια ιδιαίτερη ιστορική ειρωνεία, αποσκοπούσε στην ανατροπή της κυριαρχίας των Ελλήνων (φαναριώτικη ηγεμονία). Ο πρώην υποστράτηγος του τσαρικού στρατού, βετεράνος των ναπολεόντειων πολέμων και Γενικός Επίτροπος της Αρχής της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης, μετά από μια σύντομη λυκοσυμμαχία, εκτέλεσε τον ηγέτη της Βλάχικης Εξέγερσης Βλαντιμιρέσκου, για να συντριβεί στη συνέχεια από το τουρκικό ιππικό που αποδεκάτισε τον ηρωικό «Ιερό Λόχο», την πρώτη οργανωμένη στρατιωτική μονάδα της Επανάστασης και του Ελληνικού Στρατού γενικότερα. Η οποία, αποτελούμενη από λίγες εκατοντάδες ταλαιπωρημένους (μάλλον 300-400) και ανεκπαίδευτους φοιτητές, αντιμετώπισε 2500 άριστα εκπαιδευμένους ιππείς της αυτοκρατορίας, και έπεσε επιδεικνύοντας ασύλληπτο ηρωισμό και κυματίζοντας την ρομαντική τρίχρωμη (μαύρο, άσπρο, κόκκινο) σημαία.

Όπως και να ΄χει, οι Ρουμάνοι έπρεπε να περιμένουν μισό αιώνα και να καρποφορήσει ο δικός πόλεμος τους ανεξαρτησίας (1877-78). Και θα είχε ενδιαφέρον να ακούσουμε/δούμε πώς γεφύρωσαν οι Έλληνες ποιητές την 350χρονη καθυστέρηση απέναντι στην ποίηση των αναπτυγμένων, συγκριτικά με τους Ρουμάνους ποιητές και την αντίστοιχη καθυστέρηση. Οι πρώτοι με όπλο μια γλώσσα που βαστάει από τότε που βαστάει και οι δεύτεροι με όπλο μια γλώσσα που βαστάει από τα Χυδαία (ή Αγοραία) Λατινικά, μπολιασμένα και με σλαβικά και ελληνικά στοιχεία.

Πολίτες της 47ης οικονομίας του κόσμου σήμερα οι πρώτοι και πολίτες της 41ης οικονομίας του κόσμου οι δεύτεροι. Και οι πρώτοι κι δεύτεροι έχουν πλέον ας πούμε, τα ίδια περίπου φράγκα να διαθέσουν για ποίηση:

Κι αν δούμε το δυναμικό για αναγνωστικό κοινό που επιφυλάσσει το μέλλον, βασιζόμενοι στους ρυθμούς του τώρα και του λίγο πριν, οι «εν δυνάμει αναγνώστες της ποίησης» μειώνονται με καλπάζοντα ρυθμό στη Ρουμανία από το 1990 και μετά (πάνε για 17 εκατομ. Το 2050) ενώ εμείς πιάσαμε σημείο καμπής το 2011 και οδεύουμε προς τα 8 με 8,5 εκατομ πάνω κάτω:

Δηλ., μια αγχωτική κούρσα 2 αιώνων για τους πρώτους και μια αγχωτική κούρσα 1,5 αιώνα για τους δεύτερους.

ΥΓ. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της ΟΔΝΠ για τη Ρουμανία οφείλεται σε μια παιδική ενόργανη φαντασίωσή της που ακούει στο όνομα Νάντια Κομανέτσι και στην επιρροή ενός συχνού συνομιλητή της, ο οποίος έχει την εκκεντρικότητα να εμφανίζεται είτε με τη μορφή του Κόμη Δράκουλα είτε με τη μορφή του Βλάντ του Ανασκολοπιστή.