Γιατί η ποίηση έχει (ή δεν έχει) νόημα (19): Επιλεγόμενα (1): το Αχόρταγο Βαθύ Πηγάδι (1)

H βιομηχανία του post- δεν μπορούσε να αφήσει απέξω την ανάγνωση, οπότε μετά τη μετα-φήγηση, τη μετα-μυθοπλασία, τη μετα-ιστορία, την πιο πρόσφατη μετα-δημοκρατία, έχουμε και τη μετα-ανάγνωση ή μετανάγνωση ή, σε πιο απλά ελληνικά, μεταδιάβασμα (το οποίο δεν πρέπει να συγχέεται με το ξαναδιάβασμα της κλασικής αναγνωστικής δογματικής: δεν υπάρχει διάβασμα, μόνο ξαναβιάβασμα).

Ένα από τα πιο ωραία ποιήματα που διάβασε η ΟΔΝΠ- ορθότερα: πρώτα άκουσε και στη συνέχεια διάβασε ή μεταδιάβασε – είναι το «Ερωτικό τραγούδι (Παλικαρού)» του Κ.Χ. Μύρη. Τούς στίχους τους έντυσε με μουσική ο Γιάννης Μαρκόπουλος και τους τραγούδησε-ερμήνευσε ο Νίκος Ξυλούρης.





Στο πρώτο λεπτό και 11ο δευτερόλεπτο αυτής της ποιητικής συνάντησης, ο ποιητής (μάλλον) διακόπτει τον ερμηνευτή:

Ποιητής: Η κεφαλή στον Άθω γέρνει σαν το κρυφό μυστήριο

Και συνεχίζει ο Συνθέτης: Η μια σου χέρα βράχια σπέρνει στης Μάνης το μαρτύριο

Ποιητής: Παλικαρού, Παλικαρού στην απαλάμη του Θεού

Συνθέτης: Αχόρταγο βαθύ πηγάδι ανοίγεται στα Κύθηρα
Ποιητής: Και στέλνει μήνυμα το βράδυ της ξάγρυπνης στη Μήθυμνα

Στο πρώτο λεπτό και 28ο δευτερόλεπτο, ο ερμηνευτής ξαναπαίρνει τον λόγο και το τραγούδι συνεχίζεται για 72 ακόμη δευτερόλεπτα.

Τί είναι όλα αυτά; «Η κεφαλή στον Άθω»; Ποιό είναι το «αχόρταγο βαθύ πηγάδι» που «ανοίγεται στα Κύθηρα» που στέλνει μηνύματα στην ξάγρυπνη στη Μήθυμνα; Ποιά Μήθυμνα;

Το γενικότερο πλαίσιο του ποιήματος - η επόμενη στροφή λέει: Τα γυμνά σου πόδια στην Κρήτη ακούμπησαν τον φοίνικα|κατέβηκα απ' τον Ψηλορείτη, σε φίλησα και γίνηκα, ο συνθέτης είναι κρητικός, το ίδιο κι ο ερμηνευτής – ωθεί τον ακροατή να ταυτίσει την ποιητική κατάσταση με την Κρήτη, πόσο μάλλον που η κορύφωση (σε φίλησα και γίνηκα) λαμβάνει χώρα εκεί.

Στο μεταβιάδασμα, η ΟΔΝΠ, απελευθερωμένη (στο βαθμό που αυτό γίνεται) από την ερμηνεία του Ξυλούρη, αφήνοντας κατά μέρος τον Θεό (τον οποίο δεν τολμά να διερευνήσει πριν καταλάβει το νόημα της ποίησης) και κρατώντας την κορύφωση μόνο του ποιήματος στους πρόποδες του Ψηλορείτη, προσπαθεί να καταλάβει την Παλικαρού στα πλαίσια μιας ευρύτερης γεωγραφίας.

Ξεκινάμε λοιπόν από την τραχύτερη χερσόνησο της Χαλκιδικής. Και ενώ η κατεύθυνση της χερσονήσου είναι από βόρεια – βορειοδυτικά προς νότια – νοτιονατολικά, ο επόμενος στίχος μάς στέλνει νοτιοδυτικά στην Μάνη, τη τραχύτερη χερσόνησο της Πελοποννήσου. Μεσολαβεί η «απαλάμη του Θεού» και κατευθυνόμαστε νοτιοανατολικά προς τα Κύθηρα όπου αντικρίζουμε τ’ «αχόρταγο βαθύ πηγάδι» για να καταλήξουμε ακόμη νοτιότερα, στην αρχαία κρητική πόλη Μήθυμνα

Συνοπτικά έχουμε: την Παλικαρού στην παλάμη του Θεού, με το κεφάλι της να γέρνει σε ένα βουνό, το χέρι της να σπέρνει βράχια, ένα αχόρταγο βαθύ πηγάδι, και το μήνυμα που στέλνει αυτό το πηγάδι σε μια ξάγρυπνη.

Θα ξεκινήσουμε με το Αχόρταγο Βαθύ Πηγάδι