Ο Φώκνερ που γνωρίζουμε (και θαυμάζουμε(;)) σήμερα δεν είναι ο Φώκνερ που είχαν στο μυαλό τους αναγνώστες και κριτικοί κατά τα προπολεμικά χρόνια. Για τους περισσότερους ήταν ένας ελάσσων σκοτεινός συγγραφέας που δούλευε πάνω στην παράδοση της γοτθικής λογοτεχνίας, παράγοντας βίαιες και αλλόκοτες ιστορίες πάνω στην ανθρώπινη φύση, τις φυλές, τη βία και το σεξ. Το 1933 το μυθιστόρημά του «Άδυτο» (1931) έγινε ταινία στο Χόλυγουντ κι ο ίδιος δούλευε ως σεναριογράφος για να μπορεί να συντηρεί την οικογένειά του. Αλλά ως εκεί.
Το 1946, με την κυκλοφορία του «Portable Faulkner» από τον Malcolm Cowley, άρχισε ο επαναπροσδιορισμός του Φώκνερ και η κατασκευή του μεγάλου συγγραφέα.
Ο καταλύτης που επιτάχυνε την όλη διαδικασία επαναπροσδιορισμού και εκκίνησε την κατασκευή, ήταν η συμφωνία μεταξύ των Νέων Κριτικών και των Διανοουμένων της Νέας Υόρκης, συμφωνία η οποία και κρυστάλλωσε την πολιτισμική ηγεμονία «του λογοτεχνικού ελιτισμού και του φιλελεύθερου αντικομμουνισμού».
Όλος ο πολιτιστικός μηχανισμός των ΗΠΑ (εκδότες, πανεπιστήμια, περιοδικά και πάει λέγοντας- διακριτικά, και η αμερικανική κυβέρνηση) μπήκε στο παιχνίδι και διαμόρφωσε ένα λογοτεχνικό γούστο που έφερε τον Φώκνερ στην κορυφή.
Και, παράλληλα με την εκτόξευση του Φώκνερ, ξεκινούσε και ένα σημαντικό επεισόδιο στον επαναπροσδιορισμό του πειραματικού μοντερνισμού ως έκφραση και υπεράσπιση των ελεύθερων κοινωνιών της Δύσης.
Κι ο Φώκνερ έγινε το πολυτιμότερο εξαγώγιμο προϊόν του αμερικανικου μοντερνισμού και ο αμερικανός συγγραφέας με την μεγαλύτερη επίδραση (ειδικά στους νοτιο-αμερικανούς συγγραφείς) μετά τον Πόε. Μέσα σε λιγότερο από 5 χρόνια ο Γουίλιαμ είχε τσεπώσει το βραβείο νόμπελ και το παραδάκι που το συνοδεύει ($164304 τότε, $2910296 σε τιμές του 2015) και μπορούσε, πλέον, άνετα να παραγγέλνει όσες κάσες μπέρμπον γούσταρε.
Ο λόγος που έβγαλε στην απονομή - ένας ύμνος στην ελευθερία-που μπορεί να διαβαστεί ως αμερικανικος ύμνος στην ελευθερία ή ως ύμνος στην αμερικανικη ελευθερία - έγινε ένα από τα πιο καλά εργαλεία του Στέιτ Ντιμπάρτμεντ
Στη συνέχεια, προσλήφθηκε ως πολιτιστικός πρεσβευτής των ΗΠΑ και άρχισε τα ταξίδια (Βραζιλία, Ιαπωνία, Φιλλιπίνες, Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ισλανδία) και, όταν δεν ήταν μεθυσμένος, εντυπωσίαζε το κοινό με τις απαντήσεις του για το έργο του, τους χαρακτήρες του, τις σκέψεις του αλλά και για το μεγαλείο των ΗΠΑ. Επισήμαινε τους κινδύνους του πυρηνικού πολέμου και τους κινδύνους του κομμουνισμού, του σοσιαλισμού και κάθε άλλου ριζοσπαστισμού. Το πρόβλημα του ανθρώπου είναι η σύγκρουση με τον εαυτό του και μόνο, έλεγε, κι αν έγραφε ήταν γι’ αυτό το λόγο. Η δημοκρατία μας (των ΗΠΑ) είναι το καλύτερο που έχουμε, έλεγε και ξανάλεγε με κάθε ευκαιρία. Εμμέσως πλήν σαφώς, αναγνώριζε τη θεμελιακότητα του ατόμου και τις ανάγκες του και απαξίωνε θέματα όπως οι ανάγκες της κοινωνίες και τα άλλα που ενδιέφεραν τους κομμουνιστές.
Το 1957 ήρθε και στην Ελλάδα για να δει μια παράσταση του θεατρικού έργου του «Ρέκβιεμ για μια Μοναχή» (που θα ανέβαζε ο Δημήτρης Μυράτ στο θέατρο «Κοτοπούλη») και να βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών. Η τότε κυβέρνηση Καραμανλή (απότοκο των σουρεαλιστικών εκλογών του 1956) χρειαζόταν το πρεστίζ του νομπελίστα κι ο ίδιος το πρεστίζ της Ελλάδας που γέννησε τη δημοκρατία ([...] δέχομαι το βραβείο όχι μόνο ως αμερικανός ούτε μόνο ως συγγραφέας αλλά ως αυτός που επιλέχτηκε από την Ελληνική Ακαδημία ως σύμβολο της αρχής ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι [...] Η χώρα σας γέννησε τον πολιτισμένο άνθρωπο. Οι πρόγονοί σας είναι οι μητέρες και οι πατέρες του πολιτισμού και της ελευθερίας. Τι περισσότερο θέλετε από μένα, έναν αμερικανό αγρότη; [...] Οταν ο ήλιος του Περικλή δημιούργησε τον πολιτισμένο κόσμο, η σκιά λύγισε και έφθασε ως την Αμερική. Τώρα ένας Αμερικανός φέρνει τη σκιά αυτή πίσω στην πηγή του φωτός».
(Ο Φώκνερ με τον μορφωτικό ακόλουθο της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα (και μεγάλο θαυμαστή του) Duncan Emrich -Ντάνκαν Έμριτς ή Έμριχ, αλλά σίγουρα μορφωτικού ακολούθου)
Ο Γουίλιαμ την έπεσε εδώ για καμιά 15αριά μέρες, τον βολτάρανε στο Αιγαίο, έμαθε να κλείνει το ρήμα ουζάρω σε όλους τους χρόνους (κάτι που φαίνεται σε κάποια σημεία παραπάνω) και έφυγε ευχαριστημένος. Ευχαριστημένη ήταν κι η ελληνική κυβέρνηση. Ευχαριστημένο ήταν και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η τελευταία έξοδος του Φώκνερ από τις ΗΠΑ έλαβε χώρα το 1961. Επισκέφτηκε τη Βενεζουέλα για την 150η επαίτειο της ανξαρτησίας (βράβευση με το μετάλλιο Andres Bello ) και με την ευκαιρία «τράβηξε το αυτί» των τοπικών υπευθύνων για τον πολιτισμό που καλοέβλεπαν και καλοάκουγαν την κομμουνιστική προπαγάνδα που μιλούσε για μια Αμερική «πνευματική έρημο».
Τον επόμενο χρόνο πέθανε. Προδωμένος, παραδόξως, από την καρδιά του κι όχι από το συκώτι του.
Όπως και νάχει ήταν αυτός που άκουσε τη Βοή και έπιασε με τα χέρια του το Πάθος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου