Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (25): Tα «Μέτρα Λιτότητας» ως φαρμακευτική ποιητική αγωγή (2)

Η 2η εθνική ποιητική ομάδα (ομοσπονδιακός προπονητής εδώ ο Θεόδωρος Χιώτης) περιλαμβάνει 41 παίχτες (=15 γυναίκες & 26 άνδρες- πολύ πιο αρσενική από την ομάδα της KVD). Ο αριθμός τους όμως μειώνεται στους 33 αφού ο Χιώτης περιέλαβε και 8 μη 'Ελληνες -ούτε, νομίζω, ελληνοποιημένους (2 άνδρες & 6 γυναίκες). Από τους 24 άνδρες που απομένουν οι 9 έχουν και 2η παρουσία στην αντιπροσωπευτική ομάδα (ανθολογούνται από την KVD). Οι ποιήτριες με 2η εμφάνιση είναι 4. Έτσι, έχουμε 20 ακόμη ποιητές/ποιήτριες που αθροιζόμενες/οι με αυτούς/ές της ομάδας KVD (47) δίνουν τελικό σύνολο 67 (42 άνδρες (63%) & 20 γυναίκες)

Έτσι, αφού διαβάσουμε τους 47 της KVD που στεγάζονται σε 6 διαφορετικά ποιητικά διαμερίσματα (που νοίκιασε γι’ αυτούς η KVD), θα διαβάσουμε και τις/τους άλλες/ους 20 να δούμε αν μπορούν να συγκατοικήσουν με κάποιες/ους από τις/τους 47 ή πρέπει να νοικιάσουμε καινούργια διαμερισματα. 

Οι επιπλέον ποιήτριες:

1.Ελένη Σικελιανός

2.ΜαρίαΤοπάλη

3.Ελένη Φιλίππου

4.Δήμητρα Ιωάννου

5.Ανδριανή  Καλφοπούλου

Και οι επιπλέον ποιητές

1.Αλέξιος Μάινας
2.Χριστόδουλος Μακρης
3.Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου
4.Γιώργος Πρεβεδουράκης
5.Ιορδάνης Παπαδόπουλος
6.Κωνσταντίνος Παπαχαράλαμπος
7.Πάνος Χατζηπροκοπίου
8.Νίκος Ποταμίτης
9.Νίκος Ερηνάκης
10.Ορφέας Απέργης
11.Παπαδόπουλος Στέφανος
12.Στέργιος Μήτας
13.Γιάννης Δούκας
14.Θανάσης Τριαρίδης
15.Τρύφων Τολίδης

1

Το ηλικιακό φάσμα  είναι πιο στενό από την ομάδα KVD (40,5=μέσος όρος, 28=μικρότερη ηλικία, 52=μεγαλύτερη ηλικία). Στις σπουδες των ποιητών/ριών πλειοψηφούν πάλι οι φιλολογικές σπουδές, ενώ εμφανίζονται και οι 2 μηχανικοί-ποιητές της κρίσης (Ιορδάνης Παπαδόπουλος και Κωνσταντίνος Παπαχαράλαμπος).

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (24): Tα «Μέτρα Λιτότητας» ως φαρμακευτική ποιητική αγωγή (1)

Τη δύσκολη χρονιά που έχουμε μπροστά μας σκοπεύω να την αντιμετωπίσω με μια επιθετική ποιητική αγωγή και να προσπαθήσω να τεστάρω διάφορες υποθέσεις που έχουν διατυπωθεί για την ποίηση (τό ρόλο της, το νόημα της, τη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει και τα λοιπά (βλ π.χ. εδώ αυτά που λένε κάποιοι έλληνες ποιητές).

Για να ακολουθήσω την αγωγή αυτή χρειαζόμουν έναν οδηγό και βρήκα έναν.

«Στην επίσημη καταχώριση (τη βρίσκετε στην ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου) ο τόνος είναι ενθουσιώδης»:

«Αφότου τη χτύπησε η κρίση το 2008, η Ελλάδα φιλοξενεί μια πολιτιστική αναγέννηση μοναδική σε σχέση με ό,τι έχουμε δει στη Νότιο Ευρώπη για πάνω από τριάντα χρόνια. Ποιήματα εκπληκτικού βάθους και πρωτοτυπίας γράφονται από Ελληνες, εμιγκρέδες και μετανάστες. Καταπιάνονται με το προσωπικό και το πολιτικό· με τις μικρές αποκαλύψεις της κηπουρικής και την αγριότητα των οδομαχιών· με σώματα, έρωτα, μύθο, μετανάστευση και οικονομική κρίση». (Και στα αγγλικά, το ίδιο αστείο ακούγεται...).

Έτσι άρχιζε (τέλη του Μάρτη στην «Καθημερινή») την παρουσίαση της εθνικής ποιητικής συλλογής «Μέτρα Λιτότητας. Η Νέα Ελληνική Ποίηση», ο Στ. Κασιμάτης, μεταφράζοντας την καταχώριση του εκδοτικού οίκου Penguin. Ο συχνά ζοχαδιασμένος ΣΚ επεκτείνει την πολιτιστική αναγέννηση από τη χώρα  στην ασαφή Νότιο Ευρώπη ( [...] a cultural renaissance unlike anything seen in the country for over thirty years, γράφει η καταχώριση)για να επιτεθεί σε κάτι που δεν διάβασε και το απορρίπτει επειδή ο εκδοτικός οίκος έβαλε σαν κράχτη τον Βαρουφάκη (μάλλον θα προτιμούσε τον γνωστό λάτρη της αντιστασιακής ποίησης Κούλη). [Η αλήθεια είναι ότι ο Βαρουφάκης παραβιάζει τη μεθοδολογική του προσέγγιση, χρησιμοποιώντας ένα επιτακτικό Now! αντί του αναμενόμενου θαυμαστικού Wow!!].

Η έκδοση του βιβλίου είναι σημαντική για τον αναγνώστη της ποίησης, αφού είναι μια πρώτη προσπάθεια συστηματοποίησης του ποιητικού λόγου που παράγεται στην Ελλάδα της κρίσης [*]. Και τι έγινε; Θα ρωτήσει πιθανότατα κάποιος. Ο ποιητικός λόγος με το που συστηματοποείται ακυρώνεται και τα λοιπά. Πιθανόν.

Όπως και νάχει, έχουμε έναν ποιητικό τοπογραφικό χάρτη πάνω στον οποίο μπορούμε να βαδίσουμε και να διαβάσουμε τα ποιήματα της λιτότητας και να κάνουμε αυτό που κάνουμε όταν διαβάζουμε ποίηση: να θαυμάσουμε, να συγκινηθούμε, να γελάσουμε και να περιγελάσουμε. Και να μετρήσουμε τη συναισθηματική μας πίεση, πριν και μετά την αγωγή, αλλά πάντα μετρώντας και τα ευρώ που έχουμε στην τσέπη μας.

Την επιλογή έκανε η Karen Van Dyck (KVD), ελληνίστρια τουColumbia, που έχει φάει τη ζωή της με τα ελληνικά γράμματα οπότε...

Η εθνική ποιητική ομάδα νέων αποτελείται από 47 παίχτες (3 εκ των οποίων «ελληνοποιημένοι» + 1 τουρκόφωνος Κύπριος). Όσο κι αν προσπάθησε η KVD, οι άνδρες είναι περισσότεροι (27), πιθανότατα και λόγω υπόγειων, εξωκειμενικών/εξωποιητικών παραγόντων. Η ηλικία των ποιητών/ποιητριών είναι μεταξύ 29 και 58 χρονών.Όλοι τους μάλλον είναι σπουδαγμένοι με την πλειοψηφία στη φιλολογία








Τέλος πάντων, ο χάρτης που σχεδίασε η KVD με τους συνεργάτες της για να πορευτεί ο αγγλοφωνος αναγνώστης ποίησης και θα χρησιμοποιήσω κι εγώ είναι ο εξής (αφήνω προς το παρόν αμετάφραστους του επιμέρους «ποιητικούς τόπους» ή «ποιητικά διαμερίσματα»):




Όπως είπα, αυτή τη χρονιά ο Λογοτεχνικός Δαρβινισμός θα διαβάσει την ποίηση της λιτότητας, θα βαδίζει στους δρόμους της, θα κοιμηθεί στα διαμερίσματά της και πάει λέγοντας, ελπίζοντας οι επιλογές της KVD να έχουν όλα αυτά που περιμένουμε από την ποίηση.


[*] Στην πορεία βρήκα ότι είχε προηγηθεί μια συλλογή που είχε επιμεληθεί ένας από τους εδώ ανθολογούμενους ποιητές Θεόδωρος Χιώτης (Futures: poetry of the greek crisis, Επιμέλεια Theodoros Chiotis, Εκδόσεις Penned in the Margins, Λονδίνο, 2015). Θα προσπαθήσω να το ενδωματώσω

Ο Ξυδάκης, ο Σαίξπηρ και ο Ενφια

Πριν 4 χρόνια (04/09/12) είχα έναν πολύ σύντομο ιντερνετικό διάλογο με τον νυν αναπλ. Υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ν Ξυδάκη. Σε ένα τυπικό κουλτουριάρικο κείμενο «Ελλάδα με Σαίξπηρ, Ελλάδα με μπιτάκια» με ενδιαφέσουσες επισημάνσεις (με πολλές, δεν μπορεί να διαφωνήσει κανείς) είχε καταλήξει στο εξαιρετικά πρωτότυπο συμπέρασμα ότι υπάρχουν 2 Ελλάδες, συμπέρασμα (επιμύθιο γράφει ο ίδιος) εκφρασμένο με καθηλωτικά πρωτότυπες διατυπώσεις:

«Επιμύθιο. Υπάρχουν δύο Ελλάδες. Ασύμβατες. Στη μία λειτουργεί Εθνικό Θέατρο που παίζει έξοχα Σαίξπηρ με 10 ευρώ εισιτήριο, σε ένα όμορφο περιβάλλον φτιαγμένο και χρηματοδοτημένο από το κράτος. Στην άλλη Ελλάδα, ένας επιχειρηματίας παράγει κέρδος νοικιάζοντας δημόσιο χώρο, αλλά δεν σέβεται ούτε το δημόσιο ούτε τον χώρο· κοιτάει μόνο το βραχυπρόθεσμο κέρδος του, και περιφρονεί όλους τους άλλους και παρανομεί. Η πρώτη Ελλάδα ολιγωρεί, υποχωρεί, δειλιάζει, αδρανεί, αδυνατεί ή δεν θέλει να επιβάλει το δίκαιο υπέρ του κοινού καλού· εντέλει ηττάται. Η άλλη Ελλάδα χλευάζει την αδυναμία και την ολιγωρία των νομοταγών, παρανομεί, καταπατά, λοιδωρεί τις τέχνες και τους θεσμούς· προπάντων, δεν έχει τσίπα και φιλότιμο, ούτε μια ώρα ανά έτος. Ζούμε και στις δύο Ελλάδες, και βουλιάζουμε».

Είχα σχολιάσει:

«Δε νομιζετε ότι το διχοτομικό σχήμα είναι απλοϊκό και δεν μπορεί να εξηγήσει καθόλου ικανοποιητικά την πολυπλοκότητα και τους στροβιλισμούς της καθημερινότητας (το χρησιμοποιούν φυσικά πολλοί, γράφοντας για δυο αμερικές, δυο γαλλίες, δυο κουλτούρες κ.λπ.). Αστοχεί, θά ‘λεγα. τελείως. Ακόμα και στην πιο μαρξίζουσα εκδοχή του: έχοντες και μη έχοντες. Πέραν αυτών, στη δική σας εκδοχή (την πρωτογενή: Σαίξπηρ, Εθνικό Θέατρο, όμορφο περιβάλλον φτιαγμένο και χρηματοδοτημένο από το κράτος vs. βραχυπρόθεσμο κέρδος του, περιφρόνηση των άλλων) και όταν ποσοτικοποείται, διχάζει την ελλάδα σε τελείως ασύγκριτους πληθυσμούς: 5% και 95%, ας πούμε. Δευτερογενώς, όταν επεκτείνεται το σχήμα ώστε να συμπεριλάβει νομοταγείς και μη, οι αριθμοί σίγουρα κάπως εξισορροπούνται. Και όταν συμπυκνώνεται (καλλλιτεχνικά) στο δίπολο Σαίξπηρ vs μπιτάκια τείνει προς ελιτίστικο λαϊκισμό».

Είχε απαντήσει:

«Απεχθάνομαι τις μπρούτες διχοτομήσεις, ίσως όσο κι εσείς. Ωστόσο τη βραδιά εκείνη ενιωσα τη διχοτόμηση στο πετσί μου. Το Εθνικό το παρακολουθούσαν σχεδόν μεσαίας τάξης φτωχοί πλέον άνθρωποι, οι οποίοι υπέστησαν την ηχοβαρβαρότητα σιωπηλοι, σχεδόν παθητικά.

Ο απέξω, ο μαγαζάτορας, ήταν ο αφιλοτιμος, ο κάφρος, που δεν δίνει δυάρα αν δίπλα του, στον μοιραζόμενο κοινόχρηστο χώρο, κάποιοι εκτελούν μια άλλου είδους τελετή. Αυτός πιστεύει ότι επειδή νοικιάζει ένα μέρος του άλσους, του ανήκει όλο το άλσος, κι όλοι οι άλλοι είναι εισβολείς.

Μου είπε τηλεφωνικώς ότι πηγε η δημοτ αστυνομία και δεν διαπίστωσε παράβαση (ενώ του υπέβαλαν μήνυση), ότι χαμήλωσε τη μουσική αλλά ο άνεμος την πήγαινε στο θέατρο… Μου είπε επίσης ότι έχει άδεια μουσικής, ενώ ο δήμαρχος είπε ότι δεν έχει άδεια μουσικής.

Δεν θεωρώ ότι οι θεατριζόμενοι είναι αυτόχρημα και συλλήβδην οι καλοί Ελληνες. Αλλά ότι το Εθνικό Θέατρο, χρηματοδοτουμενο από την Ελληνική Δημοκρατία, προσφέρει θεατρική αγωγή στους πολίτες έναντι 10 ευρώ, το θεωρώ αυτόχρημα πεδίο της δημοκρατίας, υπερασπίσιμο.

Και ναι, τελικά θεωρώ δυνάμει χυδαίο και καταστροφικό το γενικευμένο ήθος του καφέ-ρεστοράν με τις τζιπάρες στα παρτέρια και τα μπιτάκια στο τέρμα ώστε να αποθεώνεται η αλαλία και η απάθεια.

Αν αυτή η θεώρηση είναι ελιτισμός και λαϊκισμός μαζί, τότε πάσο…»

Θεώρησα ικανοποιητική την απάντηση και όλα ok

Σήμερα διαβάζω τον Ξυδάκη να λέει:

«Είναι δύσκολα τα πράγματα, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει παρά μόνο να συμπονέσει αυτό που συμβαίνει στους συμπολίτες μας»

Έτσι, ο απέξω, ο μαγαζάτορας, ο αφιλοτιμος, ο κάφρος, που δεν δίνει δυάρα αν δίπλα του, βρήκε «επιχείρημα» κι απάντηση για όποιον του την πει (Είναι δύσκολα τα πράγματα, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει παρά μόνο να συμπονέσει αυτό που συμβαίνει στους συμπολίτες μας της σχεδόν μεσαίας τάξης»

Για την ιστορία, το έργο ήταν ο «Σύριζα» του Σαίξπηρ όπου:

«επιθυμώντας να δημιουργήσει ένα δυνατό κράτος, ο Σύριζα, πρίγκιπας της Αριστεράς, έπειτα από περιπλανήσεις και ναυάγια, παντρεύεται στο βασίλειο της Κουμουνδούρου, τη Ανέλα. Καρπός του γάμου τους μια κόρη, η Συριζανέλα, και μοιραία συνέπεια του τοκετού ο θάνατος της μητέρας. Η κοπέλα μεγαλώνει μακριά από τον πατέρα και καταλήγει, με τη βία, σε ένα πορνείο, στις Βρυξέλες Η έμφυτη αθωότητά της θα την προστατεύσει από τους πελάτες μέχρις ότου πατέρας και κόρη ξανασυναντηθούν. Η μοίρα θα τους φέρει τελικά κοντά στη Ανέλα, που από θαύμα έχει σωθεί και υπηρετεί στο ναό της Ευρωπαικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη. Έτσι η οικογένεια του Σύριζα όπως και το κράτος του, ξαναγεννιούνται από τις στάχτες».

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (23): Οι λογοτεχνίζοντες πιστολέρο του Ψυχρού Πολέμου: από τη μια Χαμένη Γενιά στην άλλη

Ο Malcolm Cowley ήταν από τους συγγραφείς που το 1917 διέκοπταν τις σπουδές του για να καταταγούν στο στρατό και να αντικρύσουν τα πεδία της μάχης (εντυπωσιακά μεγάλο ποσοστό απ’ αυτούς υπηρέρησαν ως οδηγοί ασθενοφόρων.) Ο Cowley έμεινε στο μέπωτο ένα εξάμηνο και επέστρεψε στις ΗΠΑ. Ταλαιπωρήθηκε αρκετά αλλά κατάφερε να μπεί στους μποέμικους καλλιτεχνίζοντες κύκλους του Greenwich Village και να τελειώσει και τις σπουδές του στο Harvard.

Eπέστρεψε στο Παρίσι, συνέχισε τις σπουδές στο πανεπιστήμιο Montpellier (1922), οργάνωσε την έκδοση 2 μικρών περιοδικών («Secession», «Broom») και μέσω αυτών ήρθε σε επαφή με όλη την παρισινή πρωτοπορία. Το 1923 επέστεψε στις ΗΠΑ και για τα επόμενα την έβγαζε πουλώντας κείμενα και μεταφράσεις σε διάφορα έντυπα και φλερτάροντας με τον μαρξισμό. Το 1934 δημοσίευσε το «Exile’s Return: A Narrative of Ideas» (ξανακυκλοφόρησε το 1951, φιλτραρισμένο και με λιγότερο ριζοσπαστικές απόψεις, ως «Exile’s Return: Literary Odyssey of the 1920’s») όπου λέει την ιστορία της Χαμένης Γενιάς στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα[το βιβλίο αυτό είναι πλέον εντός του Κανόνα αλλά όταν κυκλοφόρησε δεν πούλησε περισσότερα από 800 αντίτυπα τον πρώτο χρόνο κυκολοφορίας του – για μια σύνοψή εδώ - και την υποδοχή του από τους κριτικούς εδώ).

Το 1935 ίδρυσε μαζί με άλλους μαρξίζοντες αμερικανούς συγγραφείς την League of American Writers (LAW). Και παρέμεινε σ΄αυτήν μέχρι το καλοκαίρι του 1940. Σύμφωνα με τον ίδιο:

«η LAW δεν ήταν κομμουνιστική οργάνωση αν και υπήρχαν μέλη της που ήταν κομμουνιστές. Με το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης, ξέσπασε διαμάχη μεταξύ κομμουνιστών και μη κομουνιστών στο Διοικητικό Συμβούλιο. Οι δεύτεροι ήταν σαφώς η πλειοψηφεία αλλά για κάποιον λόγο, αντί να συμφωνήσουν και να καθοδηγήσουν την LAW, άρχισαν, ο ένας μετά τον άλλον, να παραιτούνται. Παρέμεινα για έναν χρόνο ακόμη θεωρώντας ότι οι μη κομμουνιστές ήμαστε πλειοψηφία. Και ξαφνικά κατάλαβα ότι, παραίτηση την παραίτηση, την είχαν πάρει οι κομμουνιστές»

Αν και προσπάθησε να αποδείξει τον αντικομμουνισμό του προσέροντας τις υπηρεσίες του στο Πολεμικό Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, δεν μπορούσε εύκολα να πείσει τον Τζέι Έντγκαρ Χούβερ και το 1942 ορκίστηκε αν μην ξαναγράψει για την πολιτική.

Και βοήθησε τη χώρα αλλιώς: «Φορητός Χέμινγουεϊ» (1944), «Φορητός Φώκνερ» (1946), «Φορητός Χόθορν» (1948).

Ίσως ακόμη σημαντικότερη ήταν η βοήθεια που προσέφερε στο να δημοσιευτεί ένα από τα αριστουργήματα της αμερικανικης λογοτεχνίας, το «Στο Δρόμο» του Τζακ Κέρουακ (1957) που ταλαιπωριόταν να βρει εκδότη. Ο έμπειρος Malcolm Cowley, άλλαξε τα φώτα στον Κέρουακ και τον έβαλε να αλλάξει πολλά πράγματα - χρόνια αργότερα, ο Κέρουακ κατηγόρησε τον Κόουλι για αυτό. Αλλά το βιβλίο έγινε μπέστ σέλερ, οπότε...αυτά ακούγονται βερεσέ.. 

Ο Cowley είδε ένα καλό όπλο στους χαρακτήρες του «Στο Δρόμο» (Σαρλ Παραντάις και Ντιν Μοριάρτι), που βασίζονται στις ιδέες του Κέρουακ για μια εναλλακτική «θρησκευτική γενιά» ως θεμελιακή αντίθεση στο στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ. 

«Οι μόνοι που αξίζουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται για να ζήσουν, να μιλήσουν, να σωθούν, που ποθούν τα πάντα την ίδια στιγμή, αυτοί που ποτέ δεν χασμουριώνται ή δεν λένε κοινότοπα πράγματα, αλλά που καίγονται, καίγονται, καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά». 

Ο Κέρουακ έδειχνε έξυπνα προς τα που  έπρεπε για να διοχετεύονται οι ανήσυχες νεανικές υπάρξεις που δεν αισθάνονταν και τόσο άνετα στην αποπνικτική ατμόσφαιρα της χώρας.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, το όλο πρότζεκτ δεν συνετέθη στη βάση μιας πολιτικής αντζέντας. Όσο βουδισμό κι αν καταβρόχθιζε ο Κέρουακ, δεν μπορούσε να αρνηθεί το είναι του και τον αμερικανό πατριώτη που θέριευε μέσα του όταν ερχόντουσαν τα «δύσκολα» για την πατρίδα: 

«Ο μικρός μου αδερφός πάει στο Βιετνάμ. Η σκέψη μου είναι συνέχεια στους πεζοναύτες και προσεύχομαι στον Θεό γι΄αυτούς. Και να πάτε να γαμηθείτε όλοι σας οι ειρηνιστές..»,

 έγραφε το 1965 στον φίλο του Άλεν Γκίνσμπεργκ.

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (22): Προψυχροπολεμικές ασκήσεις των πολεμιστών

Για να καταλάβουμε τις αντιδράσεις της λογοτεχνικής Αμερικής στις κατηγορίες του μόνιμου γραμματέα της Σουηδικής Ακαδημίας για ομφαλοσκόπηση και απομόνωση και την ευθεία παραδοχή ότι η Ακαδημία (αν θεωρήσουμε ότι οι απόψεις του απηχούν και την άποψη της πλειοψηφίας της «ιερής 18άδας») θεωρεί την Ευρώπη το λογοτεχνικό κέντρο του κόσμου, καλό είναι να γυρίσουμε πίσω. Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο.

Όπως ξέρουμε, μέχρι να μπουν στον 1ο Πόλεμο οι ΗΠΑ πέρασαν 2,5 χρόνια όπου οι «απομονωτιστές» υπερίσχυαν των «παρεμβατιστών». Τα πράγματα άλλαξαν και σε 1,5 χρόνο τελείωσε ο πόλεμος. Με το τέλος του, οι αμερικανοί διανούμενοι είδαν από πιο κοντά το πολιτιστικό κεφάλαιο της Ευρώπης και σοκαρίστηκαν κάνοντας τις συγκρίσεις. Στα γρήγορα ζήτησαν να γίνει κάτι: να γραφτεί το Μεγάλο Αμερικανικό Μυθιστόρημα (τότε παίρνει σάρκα και οστά αυτή η μεγάλη κόμπλα) ή Μεγάλη Αμερικανική Όπερα ή το Μεγάλο Αμερικανικό Κάτι.

Πολλοί διανοούμενοι κατά βάθος δεν πίστευν ότι κάτι τέτοιο ήταν δυνατό. Τα ίδια τα αμερικανικα θέματα δεν ήταν σε θέση να δώσουν κάτι τέτοιο. Η τέχνη και οι ιδέες ήταν ευρωπαϊκά προϊόντα. Η Αμερική το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να δώσει καινούργια ταλέντα που θα δούλευαν πάνω στην ευρωπαϊκή πατέντα ή θα πήγαιναν χαμένα. Σχεδόν σε κάθε δωμάτιο και σε κάθε γωνιά του πολιτιστικού οικοδομήματος (ζωγραφική, έντεχνη και λαϊκή μουσική, φιλοσοφία, θέατρο, πολιτική, εθνική συνείδηση/ταυτότητα, ακόμα και στον κινηματογράφο (;)) το μοντέλο ήταν ευρωπαϊκό. H παρατήρηρη του Van Wyck Brooks, δημοσιευμένη το 1922 (Civilization in the United States: An Inquiry by Thirty Americans, σελ179-197 για τη λογοτεχνία και ειδικότερα σελ 181), είναι χαρακτηριστική και τη μοιράζονταν πολλοί άλλοι:

«Αυτή είναι η εικόνα της λογοτεχνίας μας. Πίσω από τη λογοτεχνία όλων σχεδόν των ευρωπαϊκών χωρών είναι στην ουσία μια λίστα πνευματικών απωλειών. Κι αυτό όχι γιατί της λείπουν τα ταλέντα αλλά γιατί, κατά κάποιον τρόπο, αυτά τα ταλέντα αποτυγχάνουν να ολοκληρωθούν »

Και, έτσι, ενώ οι ΗΠΑ είχαν δεχτεί ένα μεταναστευτικό κύμα άνευ προηγουμένου στην πρώτη εικοσαετία του 20ου αιώνα, αποφάσισαν να μεταναστεύσουν κι αυτές στην Ευρώπη. Αλλά ενώ δέχτηκαν, ως επί το πλείστον, εργάτες, έστειλαν για ανταπόδωση, πρώτα στρατό για να βοηθήσει να ξεμπερδέψει η κατάσταση και μετά καλλιτέχνες και καλοπερασάκηδες. Υποθέτω ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε και η από τις 17 Ιανουαρίου 1920 Ποτοαπαγόρευση στη δεύτερη περίπτωση.

Έτσι, με το που ξεμπέρδεψε η ανθρωπότητα και με την ισπανική γρίππη και η αμερικανικη οικονομία εκτοξεύτηκε στα ουράνια, δεκάδες χιλάδες αμερικανοί σάλπαραν προς την Ευρώπη. Η Γαλλία και το Παρίσι ήταν ο πόλος έλξης για τους λογοτέχνες. Ό,τι το αξιοθαύμαστο στη λογοτεχνία ήταν γαλλικό. Οι παρνασσίστες έδιναν τη θέση τους στους παρακμιακούς κι αυτοί στους συμβολιστές οι οποίοι θα έδιναν τη θέση τους σε κάποιους άλλους και πάει λέγοντας. Οι καυγάδες των γάλλων συγγραφέων και η αλληλοδιαδοχή των σχολών ασκούσαν μεγάλη γοητεία στους αμερικανούς.

Μέσα στους συγγραφείς που μετανάστευσαν ήταν κι ο Malcolm Cowley.

(συνεχίζεται)

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (21): Η αμερικάνικη λογοτεχνία για 22 χρόνια στον πάγο: Μεταψυχροπολεμικό διάλειμμα ή τελευταίο φρούριο της Ευρώπης;

Πριν 3 χρόνια, μιλώντας σε μια γαλλίδα δημοσιογράφο για την κατάσταση της σύγχρονης λογοτεχνίας, το μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας και μόνιμος γραμματέας της Horace Engdahl, ήταν κατηγορηματικός: η οικονομική υποστήριξη έχει αρνητική επίδραση στη λογοτεχνία.

«Αν και καταλαβαίνω τον πειρασμό, νομίζω ότι αποκόπτει τους συγγραφείς από την κοινωνία και δημιουργεί μι α μη υγειή σχέση με διάφορα ιδρύματα. Παλιότερα, οι συγγραφείς εργάζονταν ως ταξιτζήδες, πωλητές, γραμματείς και σερβιτόροι για να τα βγάλουν πέρα. Έτσι την έβγαζε ο Σάμιουελ Μπέκετ και πολλοί άλλοι. Ήταν δύσκολο αλλά, λογοτεχνικά, τους γέμιζε»

Ο Engdahl δείχνει ξεκάθαρη προτίμηση σε μη αμερικανούς συγγραφείς και προσάπτει τους αμερικανούς ομφαλοσκοπική τάση. Κατηγορήθηκε για αντιαμερικανισμό λόγω των δηλώσεων του (2008):

«Υπάρχει πολύ δυνατή λογοτεχνία σε όλες τις μεγάλες κουλτούρες αλλά δεν μπορείς να μη δεχτείς το γεγονός ότι η Ευρώπη είναι ακόμη το κέντρο του λογοτεχνικού κόσμου – κι όχι οι ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είναι πολύ απομονωμένες, πολύ εσωστρεφείς. Δεν γίνονται αρκετές μεταφράσεις και στην πραγματικότητα είναι εκτός του μεγάλου διαλόγου της λογοτεχνίας...Η άγνοια αυτή είναι περιοριστική»

Γενικά, ο μόνιμος γραμματέας δεν βλέπει και πολλά καλά στο σύγχρονο λογοτεχνικό πεδίο (χαρακτηριστικά το παρομοιάζει με αρχιπέλαγος που κάθε ένα από τα νησιά του αντιπροσωπεύει και ένα διαφορετικό είδος, που τα πάντα συνυπάρχουν χωρίς μια ιεραρχία ή ένα κέντρο).Τα λόγια που είπε για τις ΗΠΑ σήκωσαν θύελλα αντιδράσεων και έπεσε χοντρό κράξιμο. Αναμενόμενο, αφού θα πρέπει να είναι κανείς ή τρελός ή προβοκάτορας για να ισχυριστεί ότι έχει τόσο «συνολική» άποψη για μια βιομηχανία που παράγει πάνω από 50000 τόμους λογοτεχνίας το χρόνο. Ένας άγγλος κριτικός περιγέλασε βρίσκοντας τις απόψεις του ως «ένα μείγμα γεροντικής γκρίνιας και σκαδιναβικού ρομαντισμού» και αμφισβήτησε την αντικειμενικότητα του.

Αν και στη συνέτευξη του στη Γαλλίδα το μαζεύει κάπως, η πραγματικότητα είναι ότι από το 1993 (Τ Μόρισον) οι αμερικανοί περιμένουν αλλά δεν εισπράττουν. Και αυτό δύσκολα το ανέχονται όταν κυριαρχούν σε όλα τα άλλα βραβεία εκτός λογοτεχνίας (έρχονται 2οι πίσω από τη Γαλλία).

Τα γραφεία στοιχημάτων που δεν τα πάνε και τόσο άσχημα (δοθείσης της αβεβαιότητας, της υποκειμενικότητας, της σχετικότητας, της πτητικότητας και πάει λέγοντας του πεδίου) – πέρσι πέσανε μέσα με την Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. – για φέτος δίνουν 1ο φαβορί πάλι τον Μουρακάμι με απόδοση 5/1 (ήταν 1ο φαβορί και το 2012 και 2014).

Στα 25 φαβορί έχουμε 17 ευρωπαίους (Αλβανία, Αυστρια, Βέλγιο, Δανία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Ρουμανία από 1 υποψήφιο και Εσθονία, Νορβηγία, Ουγγαρία, Πολωνία και Φινανδία από 2), 2 αμερικανούς, 2 ασιάτες (Ιαπωνία και Ν Κορέα), 1 αυστραλό, 1 αφρικανό (Κένυα), 1 ισραηλινό και 1 σύριο. 

Οι αμερικανοί της παρέας, Τζ. Κάρολ Όουτς και Φ Ροθ, έχουν απόδοση 10/1 και 12/1 αντίστοιχα. Δυστυχώς (ή ευτυχώς;), για φέτος οι στοιχηματζήδες δεν έχουν τον Πύντσον στα φαβορί. Ίσως όμως οι Σουηδοί κάνουν την «έκπληξη» και του δώσουν το βραβείο φέτος. Απο μια άποψη θα είναι ένα αντιαμερικανικο βραβείο στην Αμερική. Και θα γίνει της πουτάνας στην απονομή αφού όλοι μας θα περιμένουμε να δούμε και να ακούσουμε, για πρώτη φορά ζωντανά, τον μεγάλο συγγραφέα - στα 80 του σχεδόν - να μιλάει για την παράνοια του κόσμου μπροστά σε μερικά από τα πιο εκλεκτά μέλη του κόσμου.

Αλλά ποιός ξέρει πάλι. Μπορεί να στείλει καμιά ρεπλίκα του στη θέση του..

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (20): Οι λογοτεχνίζοντες πιστολέρο του Ψυχρού Πολέμου: Γεννιέται το "φορητό" βιβλίο

Με το που μπήκαν στον 1ο Πόλεμο οι ΗΠΑ, οι στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών φρόντισαν να στελεχώσουν το δυναμικό της «Stars and Stripes» (η εφημερίδα που εκδίδει το Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ (ο μεγαλύτερος εργοδότης του κόσμου) για την ενημέρωση του προσωπικού του) με έμπειρους βετεράνους ρεπόρτερ αλλά και με ταλαντούχους νεαρούς. Μεσα στην ομάδα ήταν ο Χάρολντ Ρος - ο οποίος γυρνώντας από τον πόλεμο ίδρυσε το περιοδικο New Yorker – και ο Αλεξάντερ Γούλκoτ.

Ο Αλεξάντερ ήταν μια εκκεντρική προσωπικότητα (δικό του το μνημειώδες: «Τα ωραιότερα πράγματα στη ζωή είναι ή ανήθικα ή παράνομα ή παχαίνουν»), ήδη ένας από τους εξέχοντες θεατρικούς (και βιτριολικούς) κριτικούς των New York Times και τσακισμένος από την παρωτίτιδα που τον άφησε ανίκανο σχεδόν σεξουαλικά. Ηρθε κατά πρόσωπο με τη φρίκη του πολέμου και οι εικόνες που είδε και κατάγραψε δεν σβήστηκαν ποτέ (όπως και σε κανέναν που βίωσε αυτήν την κατάσταση, υποθέτω).

Με τις εικόνες αυτές να τον κυνηγούν και το 1941, σκέφτηκε με ποιους τρόπους θα μπορούσε να κάνει κάτι για τους πολεμιστές. Έχοντας ήδη δημοσιεύσει δυο τόμους με συλλογές ιστοριών στον εκδοτικό οίκο Viking Press , σκέφτηκε την έκδοση κάποιων τόμων με ιστορίες που θα ενδιέφεραν τους στρατιώτες που αντιμετώπιζαν καθημερινά στο πεδίο της μάχης το φάσμα του θανάτου. Την ιδέα την πήρε από έναν Αυστραλό συμπολεμιστή του, τού οποίου τα μόνα υπάρχοντα ήταν ένα μισοκαμένο κερί, λίγες στιγμές με τον εαυτό του και ένα βιβλίο. 

Και έτσι γεννήθηκε το φορητό βιβλίο.

Τα φυσικά χαρακτηριστικά του φορητού βιβλίου οφείλονταν ολοσχερώς σε θέματα πρακτικότητας. Το κατασκευαστικό μοντέλο ήταν το Jeep: μικρό, συμπαγές, αποτελεσματικό και πάσης χρήσεως: 700 σελίδες σε διαστάσεις 17x11 cm. Και βασικότερη σχεδιαστική αρχή: να μπορεί να διαβαστεί σε ένα μέρος που δεν είναι δυνατό να διαβαστεί βιβλίο.

O Γούλκoτ για τον 1ο φορητό τόμο (1943) επέλεξε ένα μακροσκελή τίτλο σε ευθεία αντίθεση με το ντιζάιν του προϊόντος: «Όπως Ήσουν (Είσασταν): Μια Φορητή Βιβλιοθήκη με Αμερικανικη Πρόζα και Ποίηση για τα Μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων και του Εμπορικού Ναυτικού». Όπως επέλεξε και ιστορίες γραμμένες αποκλειστικά από αμερικανούς συγγραφείς: Πόε, Τουέν, Κάθερ, Γουίτμαν, Θορώ και πάει λέγοντας. 

Δεν έζησε (πέθανε τον επόμενο χρόνο) για να δεί το έργο του να ολοκληρώνεται. Πάντως είχε ρίξει το σπόρο και μέχρι το τέλος του πολέμου είχαν βγεί καμιά 12αριά τόμοι. Και είχαμε τον «Φορητό Σαίξπηρ», τη «Φορητή Βίβλο», τον «Φορητό Χέμινγουεϊ» και άλλους. 

Η σπορά ήταν καλή. Η επιτυχία της «φορητής» σειράς ήταν μεγάλη και ο εκδοτικός οίκος περηφανευόταν για το ότι βρήκε έναν αποτελεσματικό τρόπο πώλησης βιβλίων και υποστήριξης της πολεμικής προσπάθειας. Και αυτή η υποστήριξη δεν ήταν μόνο προς τους αμερικανούς φαντάρους αφού οι τελευταίοι μοιραζόντουσαν τα βιβλία με φίλους, φίλες, γκόμενες και γκόμενους, όταν έπαιρναν άδεια από το μέτωπο. Με το τέλος του πολέμου, οι περισσότεροι από τους επιζήσαντες αμερικανούς επέστρεψαν στην πατρίδα, αλλά τα περισσότερα «φορητά» βιβλία ξέμειναν στην Ευρώπη. Ήταν μια επίσης καλή σπορά. 

Το 1946, όπως είδαμε, ο Malcolm Cowley – μια άλλη δαιμόνια φιγούρα της αμερικανικης λογοτεχνίας – τύπωσε τον «Φορητό Φώκνερ» και μέσα σε ελάχιστα χρόνια έβγαζε τον Γουίλιαμ από την αφάνεια στην οποία είχε περιπέσει και τον έκανε τον μεγαλύτερο αμερικανό συγγραφέα.

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (19): Οι λογοτεχνίζοντες πιστολέρο του Ψυχρού Πολέμου: Ο Γουίλιαμ ουζαρει στο Αιγαίο

Ο Φώκνερ που γνωρίζουμε (και θαυμάζουμε(;)) σήμερα δεν είναι ο Φώκνερ που είχαν στο μυαλό τους αναγνώστες και κριτικοί κατά τα προπολεμικά χρόνια. Για τους περισσότερους ήταν ένας ελάσσων σκοτεινός συγγραφέας που δούλευε πάνω στην παράδοση της γοτθικής λογοτεχνίας, παράγοντας βίαιες και αλλόκοτες ιστορίες πάνω στην ανθρώπινη φύση, τις φυλές, τη βία και το σεξ. Το 1933 το μυθιστόρημά του «Άδυτο» (1931) έγινε ταινία στο Χόλυγουντ κι ο ίδιος δούλευε ως σεναριογράφος για να μπορεί να συντηρεί την οικογένειά του. Αλλά ως εκεί.

Το 1946, με την κυκλοφορία του «Portable Faulkner» από τον Malcolm Cowley, άρχισε ο επαναπροσδιορισμός του Φώκνερ και η κατασκευή του μεγάλου συγγραφέα.

Ο καταλύτης που επιτάχυνε την όλη διαδικασία επαναπροσδιορισμού και εκκίνησε την κατασκευή, ήταν η συμφωνία μεταξύ των Νέων Κριτικών και των Διανοουμένων της Νέας Υόρκης, συμφωνία η οποία και κρυστάλλωσε την πολιτισμική ηγεμονία «του λογοτεχνικού ελιτισμού και του φιλελεύθερου αντικομμουνισμού».

Όλος ο πολιτιστικός μηχανισμός των ΗΠΑ (εκδότες, πανεπιστήμια, περιοδικά και πάει λέγοντας- διακριτικά, και η αμερικανική κυβέρνηση) μπήκε στο παιχνίδι και διαμόρφωσε ένα λογοτεχνικό γούστο που έφερε τον Φώκνερ στην κορυφή.

Και, παράλληλα με την εκτόξευση του Φώκνερ, ξεκινούσε και ένα σημαντικό επεισόδιο στον επαναπροσδιορισμό του πειραματικού μοντερνισμού ως έκφραση και υπεράσπιση των ελεύθερων κοινωνιών της Δύσης.

Κι ο  Φώκνερ έγινε το πολυτιμότερο εξαγώγιμο προϊόν του αμερικανικου μοντερνισμού και ο αμερικανός συγγραφέας με την μεγαλύτερη επίδραση (ειδικά στους νοτιο-αμερικανούς συγγραφείς) μετά τον Πόε. Μέσα σε λιγότερο από 5 χρόνια ο Γουίλιαμ είχε τσεπώσει το βραβείο νόμπελ και το παραδάκι που το συνοδεύει ($164304 τότε, $2910296 σε τιμές του 2015) και μπορούσε, πλέον, άνετα να παραγγέλνει όσες κάσες μπέρμπον γούσταρε. 

Ο λόγος που έβγαλε στην απονομή - ένας ύμνος στην ελευθερία-που μπορεί να διαβαστεί ως αμερικανικος ύμνος στην ελευθερία ή ως ύμνος στην αμερικανικη ελευθερία - έγινε ένα από τα πιο καλά εργαλεία του Στέιτ Ντιμπάρτμεντ

Στη συνέχεια, προσλήφθηκε ως πολιτιστικός πρεσβευτής των ΗΠΑ και άρχισε τα ταξίδια (Βραζιλία, Ιαπωνία, Φιλλιπίνες, Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία, Ισλανδία) και, όταν δεν ήταν μεθυσμένος, εντυπωσίαζε το κοινό με τις απαντήσεις του για το έργο του, τους χαρακτήρες του, τις σκέψεις του αλλά και για το μεγαλείο των ΗΠΑ. Επισήμαινε τους κινδύνους του πυρηνικού πολέμου και τους κινδύνους του κομμουνισμού, του σοσιαλισμού και κάθε άλλου ριζοσπαστισμού. Το πρόβλημα του ανθρώπου είναι η σύγκρουση με τον εαυτό του και μόνο, έλεγε, κι αν έγραφε ήταν γι’ αυτό το λόγο. Η δημοκρατία μας (των ΗΠΑ) είναι το καλύτερο που έχουμε, έλεγε και ξανάλεγε με κάθε ευκαιρία. Εμμέσως πλήν σαφώς, αναγνώριζε τη θεμελιακότητα του ατόμου και τις ανάγκες του και απαξίωνε θέματα όπως οι ανάγκες της κοινωνίες και τα άλλα που ενδιέφεραν τους κομμουνιστές.

Το 1957 ήρθε και στην Ελλάδα για να δει μια παράσταση του θεατρικού έργου του «Ρέκβιεμ για μια Μοναχή» (που θα ανέβαζε ο Δημήτρης Μυράτ στο θέατρο «Κοτοπούλη») και να βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών. Η τότε κυβέρνηση Καραμανλή (απότοκο των σουρεαλιστικών εκλογών του 1956) χρειαζόταν το πρεστίζ του νομπελίστα κι ο ίδιος το πρεστίζ της Ελλάδας που γέννησε τη δημοκρατία ([...] δέχομαι το βραβείο όχι μόνο ως αμερικανός ούτε μόνο ως συγγραφέας αλλά ως αυτός που επιλέχτηκε από την Ελληνική Ακαδημία ως σύμβολο της αρχής ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι [...] Η χώρα σας γέννησε τον πολιτισμένο άνθρωπο. Οι πρόγονοί σας είναι οι μητέρες και οι πατέρες του πολιτισμού και της ελευθερίας. Τι περισσότερο θέλετε από μένα, έναν αμερικανό αγρότη; [...] Οταν ο ήλιος του Περικλή δημιούργησε τον πολιτισμένο κόσμο, η σκιά λύγισε και έφθασε ως την Αμερική. Τώρα ένας Αμερικανός φέρνει τη σκιά αυτή πίσω στην πηγή του φωτός».

(Ο Φώκνερ με τον μορφωτικό ακόλουθο της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα (και μεγάλο θαυμαστή του) Duncan Emrich -Ντάνκαν Έμριτς  ή Έμριχ, αλλά σίγουρα μορφωτικού ακολούθου)

Ο Γουίλιαμ την έπεσε εδώ για καμιά 15αριά μέρες, τον βολτάρανε στο Αιγαίο, έμαθε να κλείνει το ρήμα ουζάρω σε όλους τους χρόνους (κάτι που φαίνεται σε κάποια σημεία παραπάνω) και έφυγε ευχαριστημένος. Ευχαριστημένη ήταν κι η ελληνική κυβέρνηση. Ευχαριστημένο ήταν και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Η τελευταία έξοδος του Φώκνερ από τις ΗΠΑ έλαβε χώρα το 1961. Επισκέφτηκε τη Βενεζουέλα για την 150η επαίτειο της ανξαρτησίας (βράβευση με το μετάλλιο Andres Bello ) και με την ευκαιρία «τράβηξε το αυτί» των τοπικών υπευθύνων για τον πολιτισμό που καλοέβλεπαν και καλοάκουγαν την κομμουνιστική προπαγάνδα που μιλούσε για μια Αμερική «πνευματική έρημο». 

Τον επόμενο χρόνο πέθανε. Προδωμένος, παραδόξως, από την καρδιά του κι όχι από το συκώτι του.

Όπως και νάχει ήταν αυτός που άκουσε τη Βοή και έπιασε με τα χέρια του το Πάθος. 

(συνεχίζεται)

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (18): Οι λογοτεχνίζοντες πιστολέρο του Ψυχρού Πολέμου

Με το που μπήκαν στον πόλεμο οι ΗΠΑ επιστράτευσαν όλα τα όπλα τους. Έτσι, μπήκε στο «παιχνίδι» και ο κόσμος του βιβλίου. Βιβλιοπώλες, εκδότες, βιβλιοθηκάριοι, συγγραφείς και πάει λέγοντας συνέστησαν την «Επιτροπή Βιβλίων εν Καιρώ Πολέμου», μια μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση που θα βοηθούσε με τα βιβλία στην πολεμική υπόθεση (όπλα στον πόλεμο των ιδεών, κατά το μότο της επιτροπής). Στην προσπάθεια αυτή, μια θυγατρική της επιτροπής, οι «Εκδόσεις των Ενόπλων Δυνάμεων» πούλησε μαζικά στον αμερικανικό στρατό 123 εκατομμύρια τόμους – προς 6 σεντς τον τόμο.

Λίγο αργότερα (1944), το βασικό προπαγανδιστικό εργαλείο των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου, το United States Office of War Information (OWI), άρχισε να σχεδιάζει την αποκαλούμενη «προπαγάνδα εδραίωσης» με στόχους:

1. τον κατεναυσμό των νικημένων εθνών

2. την αποναζιστικοποίηση

3. την εξήγηση του τί έκαναν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου

Η «προπαγάνδα εδραίωσης» χρησιμοποίησε το ραδιόφωνο, τον κινηματογράφο και τις εφημερίδες για τους στόχους αυτούς αλλά το βιβλίο ήταν σημαντικότερο: στόχευε όχι στην επηρεασμό των μαζών αλλά στον επηρεασμό αυτών που διάβαζαν βιβλία, δηλαδή των διαμορφωτών της κοινής γνώμης. Έτσι, «Επιτροπή Βιβλίων εν Καιρώ Πολέμου» και OWI δημιούργησαν τις Overseas Editions και πούλησαν πάνω από 70 τίτλους σε περισσότερα από 4 εκατομμύρια αντίτυπα σε 5 γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά και ολλανδικά) (για την όλη εκδοτική δραστηριότητα στη διάρκεια του πολέμου, βλ εδώ)

Το πρότζεκτ, όπως ήταν φυσικό, συνεχίστηκε και μετά το τέλος του πολέμου, στον λεγόμενο ψυχρό πόλεμο. Φυσικά, τα πράγματα τώρα ήταν πιο περίπλοκα, αφού ο πόλεμος ήταν ξεκάθαρα ιδεολογικός. Και τα βιβλία, ακόμη πιο αποτελεσματικά όπλα.

Έτσι, Τρούμαν και Αϊζενχάουερ συνέστησαν ειδικές επιτροπές από κυβερνητικούς γραφειοκράτες και ειδικούς του ιδιωτικού τομέα με εντολή να βρουν τα κατάλληλα βιβλία που θα αναδείκνυαν και θα προωθούσαν την κατάλληλη εικόνα των ΗΠΑ. Τα πρώτα βιβλία ήταν έργα σημαντικών μορφών της πρώιμης αμερικανικής λογοτεχνίας (Μέλβιλ, Χόθορν), έργα συγγραφέων του ύστερου 19ου αιώνα (Ουίτμαν, Ντίκινσον, Τουέν) και ιστορίες της αμερικανικής λογοτεχνίας.

Με τα έργα του 20ου αιώνα και ιδιαίτερα με τα νεοτερικά έργα, οι επιτροπές συνάντησαν δυσκολίες αφού πολλά τέτοια έργα δεν ταίριαζαν με τη γενικότερη εικόνα της αμερικάνικης ζωής που θέλανε να αναδείξουν – για μην πούμε ότι πολλά από αυτά επιτίθεντο σ’ αυτήν.

Η λύση βρέθηκε με το να παρουσιαστούν αυτά τα έργα ως αποτέλεσμα της ίδιας της ουσίας των ΗΠΑ: ως απότοκα του φιλελευθερισμού και του ατομικισμού που ήταν τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του πολιτισμού της χώρας. 

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, μια εξέχουσα μορφή των αμερικανικών γραμμάτων: ο αγρότης που γούσταρε να λέει ιστορίες, ο Γουίλιαμ Φώκνερ. 

(συνεχίζεται)

Η σκούπα και το σύστημα: Διάγραμμα ροής χαρακτήρων και σύνοψη

1.Η οικογένεια Μπίντσμαν

i. Λινόρ Μπίντσμαν – Η Λινόρ, κόρη του Στοουνσίφερ Μπιντσμαν ΙΙΙ, εργάζεται στον εκδοτικό οίκο Φ&Ρ ως τηλεφωνήτρια. Η πλοκή (όχι το μυθιστόρημα) αρχίζει όταν η Λινόρ μαθαίνει ότι η προγιαγιά της (επίσης Λινόρ) έχει εξαφανιστεί. Έχει έναν παπαγάλο με το όνομα Βλάντ ο Παλουκωτής, ο οποίος κατά ένα μαγικό τρόπο μαθαίνει να μιλάει και καταλήγει συμπαρουσιαστής σε τηλεοπτική εκπομπή ευαγγελιστών. Η Λινόρ πιστεύει ότι η προγιαγιά έχει δώσει LSD στον παπαγάλο. Είναι απόφοιτος του κολεγίου Όμπερλιν.

ii. Προγιαγιά Λινόρ Μπίντσμαν – Μαθήτρια του Λούτβιχ Βιτγκενστάιν, έχει εξαφανιστεί από τον οίκο ευγηρίας που γηροκομούνταν μαζί με άλλα 25 άτομα (ασθενείς και κάποια μέλη του προσωπικού). Πάσχει από απόλυτη απουσία κάθε είδους εσωτερικού θερμομέτρου και εξαρτιέται απόλυτα από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος. Το δωμάτιο της μόνιμα σε 37 βαθμούς Κελσίου. Αφήνει στη δισέγγονή της διάφορα (κρυπτικά) σημάδια/στοιχεία σχετικά με την εξαφάνιση. Σύζυγος του προπάτορα της οικογένειας Στοουνσίφερ Μπίντσμαν Ι.

iii. Στοουνσίφερ Μπίντσμαν ΙΙ – Γιος του Στοουνσίφερ Μπίντσμαν Ι και της προγιαγιάς Λινόρ. Η μητέρα του τον εγκατέλειψε όταν ήταν παιδί. Δεν εμφανίζεται στο μυθιστόρημα αλλά γίνεται μνεία σ’ αυτόν ορισμένες φορές. Υπεύθυνος για το σχεδιασμό του Ίστ Κόρινθ, μιας πόλης στο σχήμα της μορφής της λατρεμένης του Τζέιν Μανσφιλντ . Σκοτώθηκε το 1975 σε ατύχημα κατά την ανάπτυξη ενός προϊόντος της εταιρίας παιδικών τροφών Στοουνσίφεκο. Απόφοιτος του κολεγίου Αμχερστ.

iv. Κόνκαρναντάιν Μπίντσμαν – Η γιαγιά τςη Λινόρ. Φιλοξενείται κι αυτή στον οίκο ευγηρίας του Σέικερ Χάιτς. Πάσχει από Alzheimer.

v. Στοουνσίφερ Μπίντσμαν ΙΙΙ – Πατέρας της Λινόρ, CEO της Στοουνσίφεκο και ιδιοκτήτης του οίκου ευγηρίας του Σέικερ Χάιτς..Απόφοιτος του κολεγίου Αμχερστ.

vi. Πατρίς ΛαΒάς – Μητέρα της Λινόρ, εγκλεισμένη σε θεραπευτήριο στο Wisconsin λόγω ψυχολογικής κατάρρευσης. Η Πατρίς αποκλείστηκε από τα παιδιά της με απόφαση του συζύγου της που έκρινε ότι δεν ήταν κατάλληλη για την ανατροφή τους. Αποκλεισμένη, υπό την επίβλεψη/καθοδήγηση του Μπλανσάρ Φόμγουισλ προπονείται στο μπριτζ. Η Πατρίς, έγκυος στο 4ο παιδί (πιθανότατα από τον Φόμγουισλ), ενώ προσπαθεί να δει τα παιδιά της γκρεμοτσακίζεται πέφτοντας από μια πέργκολα και κατά την πρόσκρουση στο έδαφος γεννάει τον Αντίχριστο.

vii. Στοουνσίφερ «ΛαΒάς» Μπίντσμαν (Αντίχριστος) – Το 4ο παιδί που γεννήθηκε κατά την πτώση της Πατρίς. Κατά την εκρηκτική γέννηση αποκολλάται το ένα πόδι του βρέφους. Ο Αντίχριστος ζει με μηχανικό πόδι (το Πόδι), είναι φοιτητής φιλοσοφίας στο Αμχερστ, ευφυής και αυτοκαταστροφικός, ψωνίζει χόρτο πληρώνοντας με ακαδημαϊκές συμβουλές.

viii. Τζον Μπίντσμαν – Αδερφός της Λινόρ. Πρώην ακαδημαϊκός, ζει στο Σικάγο. Ιδιαίτερα ευφυής με προβλήματα υγείας (σωματικά και διανοητικά) παραμένει κλεισμένος σε ένα δωμάτιο χωρίς να δέχεται επισκέπτες. Έχει την αυταπάτη ότι βρίσκεται σε ένα τηλεοπτικό κουίζ και αρνείται να μιλήσει αν δεν κινηματογραφηθεί. Αγνοείται κι αυτός.

2. Οικογένεια Σπάνιαρντ

i. Κλαρίς Σπάνιαρντ – Αδερφή της Λινόρ. Ιδιοκτήτρια πέντε σαλονιών μαυρίσματος. Απόφοιτος του Μάουντ Χόλιοκ, συμφοιτήτρια της Μίντι Μέταλμαν και της Σου Σο (βλ. παρακάτω). Στο σπίτι τους παίζουν ένα ιδιόμορφο οικογενειακό θέατρο.

ii. Άλβιν Σπάνιαρντ – Σύζυγος της Κλαρίς, αντιπρόεδρος του διαφημιστικού τμήματος της Στόουνσιφεκο.

iii. Στόουνσιφερ «Στόουνι» Σπάνιαρντ – γιος της Κλαρίς και του Άλβιν.

iv. Σπάτουλα Σπάνιαρντ - κόρη της Κλαρίς και του Άλβιν.

3. Εκδοτικος οίκος Φρίκουεντ & Βίγκορους

i. Ρικ Βιγκορους – Συνιδιοκτήτης της Φρίκουεντ & Βίγκορους, εμμονικός με την Λινόρ. Ζηλιάρης και κτητικός. Εκδίδει την επιθεώρηση The Frequent Review, συγγραφέας της συλλογής διηγημάτων «Μόνροου Φιλντμπαϊντερ».

ii. Μονρόου Φρίκουεντ - Συνιδιοκτήτης της Φρίκουεντ & Βίγκορους.

iii. Βαλίντα Πίχεν – προϊσταμένη της Λινόρ στην Φ&Β, δεν την συμπαθεί καθόλου.

iv. Κάντι Μαντιμπλ – Συνάδελφος και συγκάτοικος της Λινόρ, είναι η πηγή των πρώτων λέξεων που εκστομίζει ο Βλαντ ο Παλουκωτής.

4. Αλλοι χαρακτήρες

i. Αντριου Σίλαντερ Λάνγκ (ή Γουάν Ντανγ Λάνγκ) – Γιος του ιδιοκτήτη της Επιχείρισης Σχεδιασμού Βιομηχανικής Ερήμου, σύζυγος της Μίντι Μέταλμαν, προσλαμβάνεται από τον Ρικ ως μεταφραστής. Φοιτήτης στο Αμχερστ, μέλος της Αδελφότητας ΩΨΧ. Ο Ρικ του ζητάει το λόγο του ότι δεν θα γίνει τίποτε με τη Λινόρ, ο Αντριου υπόσχεται, αλλά σχεδόν αμέσως ερωτεύεται τη Λινόρ.

ii.Μπιφ Ντίγκερενς – συμφοιτητής του Άντριου στο Αμχερστ.

iii. Μίντι Μέταλμαν - σύζυγος του Λανγκ, γνωρίζει τον Ρικ από παιδί (πατέρας της Μίντι είναι ο Ρελ Μεταλμαν, γείτονας παλιος και φίκος του Ρικ). Εμμονή του Ρικ κι αυτή.

iv.Νάνσυ Μάλιγκ - προσέχει τα παιδιά των Σπάνιαρντ, παλιά γκουβερνάντα της Λινόρ. Φημολογούμενη ερωμένη του Ρόμπερτ Γκέρμπερ σίγουρα ερωμένη του Στόουνσιφερ Μπίντσμαν ΙΙΙ.

v. Ζίγκουρντ Φόμσγουιλ – ρεσεψιονίστας στην Στόουνσιφεκο, γιος του Μπλανσάρ Φόμσγουιλ, πατέρα (πιθανόν) του Αντίχριστου.

vi. Νιλ Όμπστατ- Ερευνητής και χημικός της Στόουνσιφεκο. Συμμαθητής της Λινόρ, κολλημένος μαζί της από τότε.

ix. Πίτερ Αμποτ-τεχνικός υπάλληλος που προσπαθεί να διορθώσει το πρόβλημα με τις τηλεφωνικές γραμμές στο Μέγαρο Μπομπαρντίνι.

vii. Νόρμαν Μπομπαρντίνι – Ιδιοκτήτης της ομώνυμης της εταιρίας γενετικής τεχνολογίας και του Μεγάρου που στεγάζεται η Φ&Β. Υπερβολικά παχύς, η γυναίκα του τον άφησε για αυτό το λόγο, θέλει να γεμίσει το σύμπαν με τον Εαυτό του τρώγοντας και παχαίνοντας ως το άπειρο.

viii. Βλάντ ο Παλουκωτής – Ο παπαγάλος της Λινόρ. Αρχίζει να μιλάει, να λέει λέξεις άσχημες και για υτό η Λινόρ του μαθαίνει θρησκευτικές φράσεις. Τον ακούει η σπιτονοικοκυρά της Λινόρ και ο Βλάντ, ως (ως Ουγολίνος ο Μεγαλοπρεπής, πλέον) παρουσιάζει την εκπομπή των ευαγγελιστών μαζί με τον αιδεσιμότατο Χαρτ Λι Σάικς.

Σύνοψη
1ο Μέρος
Κεφάλαια

1-1981

/α/ Το μυθιστόρημα αρχίζει στο φοιτητικό διαμέρισμα της Κλαρίς Μπίντσμαν. Η Κλαρίς μαζί με τις 2 συμφοιτήτριές της, την Μίντι και τη Σου Σο και ένα μικρότερο κορίτσι, τη Λινόρ, την 15χρονη αδερφή της Κλαρίς. Η Λινόρ, ευφυής μαθήτρια που ήδη ενδιαφέρεται για το κολέγιο που θα σπουδάσει και, διερευνώντας για τις καλύτερες προοπτικές, έχει επισκεφτεί την αδερφή της που φοιτά στο κολέγιο θηλέων Μάουντ Χόλιοκ. Τα κορίτσια πίνουν ένα τζόιντ και "βλακειολογούν" ακούγοντας Κατ Στίβενς, όταν η φάση τους διακόπτεται από την εισβολή στο διαμέρισμα 2 μεθυσμένων νεαρών (Άντι "Γουάνγκ-Ντανγκ" Λανγκ και Μπιφ Ντίκερενς) οι οποίοι ζητάν από τα κορίτσια να υπογραψουν στα οπίσθιά τους. Τελικά 2 από τα κορίτσια υπογράφουν - η Κλαρίς στέκεται και παρατηρεί τις δυο συγκατοικους της να υπογραφουν στα οπίσθια των αγοριών, ενώ η Λινόρ αηδιασμένη φεύγει τρέχοντας από το δωμάτιο.
Αφήγηση: γ πρόσωπο, σελ. 15-35

2-1990
Διάλογος ενός ζευγαριού. Αργότερα στο μυθ καταλαβαίνουνε ότι είναι ο Ρικ Βιγκορους και η Λινόρ. Ο άνδρας λέει μια ενδιαφέρουσα ιστορία για τον ματαιόδοξο 2ου βαθμού.
Διάλογος, σελ. 36-42
3-1990
/α/ Η Λινόρ στον οίκο ευγηρίας του Σέικερ Χάιτς όπου γηροκομείται η προγιαγια Λινόρ

γ πρόσωπο, σελ. 43-46

/β/ Μαθαίνει ότι η προγιαγιά έχει εξαφανιστείμ
β πρόσωπο, σελ. 46-47

/γ/ Απόσπασμα απο το ημερολόγιο του Ρικ: «συνδυασμός εμβρυικού ημερολογίου και σχεδιάσματος για τη συλλογή Φιλντμπαϊντερ»

α πρόσωπο, σελ. 47-48

/δ/ Ο διευθντής του οίκου ευγηρίας, Ντέιβιντ Μπλέμκερ, πληροφορεί τη Λινόρ ότι η προγιαγιά της έχει εξαφανιστει μαζί με άλλους 25 ασθενείς. Η ιδιοκτήρια εταιρία (η Στόουνσιφεκο) έχει απαιτήσει το γεγονός να παραμείνει εμπιστευτικό (μαθαίνουμε ότι η Λινόρ είναι κόρη του ιδιοκτήτη της εταιρίας). Η προγιαγιά απολάμβανε ιδιαίτερο κύρος στον οίκο και ασκούσε επιρροή στους άλλους ασθενείς - ήταν ο καπετάν Φασαρίας του γηροκομείου
γ πρόσωπο, σελ. 48-54
/ε/ Ο Μπλέμκερ και η Λινορ, ερευνούν το δωμάτιο της προγιαγιάς. Γίνεται η πρωτη αναφορά στον Βιτγκεστάιν - μαθαίνουμε ότι η προγιαγιά είναι οπαδός του και κυκλοφορεί έχοντας πάντα μαζί της τις «Φιλοσοφικές Έρευνες». Μαθαίνουμε και για το πάθος της προγιαγιας με τις αντινομίες
γ πρόσωπο, σελ. 54-61
/στ/ Από το ημερολογιο του Ρικ, ένα όνειρο όπου προσπαθεί να ερεθίσει την κλειτορίδα της βασ. Βικτωρίας.
α πρόσωπο, σελ. 62-62

/ζ/ Η Λινόρ φτάνει στη δουλειά της αργοπορημένη, όπου μαθαίνει ότι οι τηλεφωνικές γραμμές έχουν μπερδευτεί και γίνεται χαμός

γ πρόσωπο, σελ. 62-72
4-1972

Απομαγνητοφώνηση συναντησης του κυβερνήτη του Οχάιο όπου αποφασίζεται η κατασκευή της ΘΕΟ (Θρυλική Έρημος Οχάιο). Aνάδοχος/κατασκευάστρια εταιρία η Επιχείριση Σχεδιασμού Βιομηχανικής Ερήμου
Διάλογος, σελ. 73-76

5-1990
/α/ Ο Ρικ αναλογίζεται πως γνώρισε την Λινόρ (στην αίθουσα αναμονής του Δρ Τζέι), εστιάζοντας στο πρώτο τους ραντεβού. Σελ78, έχει μια καλή περιγραφή της Λινόρ
α πρόσωπο, σελ. 76-93

/β/ Η Λινόρ προσπαθεί να τηλ τον πατέρα της αλλά δεν μπορεί να τον βρεί. Μαθαίνει ότι είναι εκτός χώρας, άγνωστο που ακριβώς
Διάλογος, σελ. 93-96

/γ/ Ο Ρικ συνεχίζει να αναλογίζεται πάνω στη σχέση του με τη Λινόρ, σκέφτεται την πρώην γυναίκα του και δίνει περιγραφές για τον γιο τους Βανς
α πρόσωπο, σελ. 96-105

/δ/ Η Βαλίντα Πίχεν, προϊσταμένη της Λινόρ της κάνει έντονες παρατηρήσεις για τις καθυστερησεις στη δουλειά, έωςότου τηλεφωνεί ο Ρικ
γ πρόσωπο, σελ. 105-107

6-1990

/α/ Γνωρίζουμε τον Νόρμαν Μπομπαρντίνι καθλως παραγγέλνει ένα θηριώδες γεύμα (9 μπριζολες) σοκάροντας τον σερβιτόρο
Διάλογος, σελ. 109-111

/β/ Ο Ρικ και η Λινόρ γευματίζουν, βλέπουνε τον Μπομπαρτίνι να τρώει τις μπριζόλες του, τον πλησιαζουν, ο Ρικ τον γνωρίζει και τον συστύνει στην Λινόρ. Ο Νόρμαν τους αναπτύσσει τους στόχους να φάει τόσο πολύ ώστε να επεκταθεί ως το άπειρο.
Διάλογος, σελ. 111-122

7-1990

/α/ Η Λινόρ επιστρέφει στο σπίτι όπου βρίσκει τον παπαγάλο της (Βλάντ ο Παλουκωτής), πολύ πιο ομιλητικό από ότι συνήθως και ιδιαίτερα βρωμόστομο
γ πρόσωπο, σελ. 123-129

/β/ Η Λινόρ λέει την όλη φάση με την προγιαγιά στη συγκάτοικό της Κάντι Μαντιμπλ
γ πρόσωπο, σελ. 129-134

/γ/ Ο Ρικ λέει στην Λινόρ την ιστορία ενό ζευγαριού που είχε γνωριστεί σε μια συνεδρία ομαδικής ψυχοθεραπείας και υπό την καθοδήγηση του κακόβουλου ψυχολόγου φέρνουν τη ζωή τους και την ψυχολογική τους κατάσταση σε ακραία κατάσταση
Διάλογος, σελ. 134-148

/δ/ Ο Ρικ ξυπνάειι την Λινόρ
Διάλογος, σελ. 148-149

/ε/ Ο Ρικ ξυπνάει από την Λινόρ που του τηλεφωνεί για να του πεί ότι έχει την περπατούρας μιας κυρίας από αυτές που ακολουθησαν την προγιαγιά (με βάση τα λεγόμενα του Βλάντ)
Διάλογος, σελ. 149-149

8-1990
/α/ Απομαγνητωφώνηση: Η Λινόρ συζητάει με τον ψυχολόγο της την όλη κατάσταση και τις απόψεις της προγιαγιάς της
Διάλογος, σελ. 150-158

/β/ Απόσπασμα από τη συλλογή διηγημάτων του Ρικ Μονρόου Φιλντμπάιντερ (Διήγημα: «Φωτιά»)
γ πρόσωπο, σελ. 158-159

/γ/ Η Λινόρ είναι στη δουλειά της όπου μαθαίνει ότι το πρόβλημα με τις τηλεφωνικές γραμμές δεν έχει ακόμη λυθεί. Στο Κλίβελαντ φτάνει και η ρωσίδα γυμνάστρια Κόπακ Σπάσοβα
γ πρόσωπο, σελ. 159-165

/δ/ συνέχεια του /β/. Ο Φιλντμπάιντερ βλέπει ένα εξοχικό σπίτι να καίγεται στην απέναντι οχθη της λίμνης Αντιρόντακ όπου έκανε διακοπές με την οικογένειά του

γ πρόσωπο, σελ. 165-165

/ε/ Διάλογος μεταξή Τζόν Μπιντσμαν και ταξιτζή

Διάλογος, σελ. 166-168

/στ/ Ο Ρικ καταγράφει ένα όνειρο. Είναι στο Μεξικό, έχει κάνει κράτηση στο ξενοδοχείο στο οποίο ρεσεψιονίστας είναι ένας πελώριος πόντικας μς τεράστιο τσιγκελωτό μουστάκι

γ πρόσωπο, σελ. 168-169
/ζ/ Η Πατρίς (ΛαΒάς) Μπιντσμαν, η μητέρα της Λινόρ , σε ένα θεραπευτήριο έχει έναν αλλοπρόσαλλο διάλογο με κάπιον που δεν κατανομάζεται – μάλλον κάποιον γιατρόΔιάλογος, σελ. 169-172
/η/ Μερική απομαγνητοφώνηση από συνεδρία στο ιατρείο του δρ. Τζέι. Ο Ρικ με τον Τζέι μιλάνε για μεμβράνες και γαι το άγχος υγιεινής
Διάλογος, σελ. 172-176
/θ/ Η Λινόρ με τον κ Μπλέμκερ σε ένα μπαρ. Μαζί με τον Μπρέμκελ και μια πανέμορφη γυναίκα, μονίμως σιωπηλή, η οποία αποδεικνύεται πλαστική κούκλαγ πρόσωπο, σελ. 176-185
9-1990
/α/ Η Λινόρ επισκέπτεται τον πατέρα της στο γραφείο. Της κάνει κριτική για τη ζωή της, για έλλειψη στόχων και ανευθυνότητα και την ενημερώνει για ένα επενδυτικό σχέδιο με βάση κάποιες ιδέες της προγιαγιάς
β πρόσωπο, σελ. 186-189

/β/ Απόσπασμα απο το περιδικό Εποχή της Διαφήμισης «ΠΑΙΡΝΕΙ ΦΩΤΙΑ Η ΑΓΟΡΑ ΠΑΙΙΚΩΝ ΤΡΟΦΩΝ...... Αντίπαλες εταιρίες η Στόουνσφεκο και η Παιδικά Προϊόντα Γκέρμπερ
Άρθρο, σελ 189-190

/γ/ Ο πατέρας της Λιμόρ αναφερεται στη σχεση προγιαγιας Βιτγτκενστάιν, αναφέρεται η σκούπα, και λεπτομερειες για την έρευνα της Στόουνσιφεκο και της απόδρασης από το γηροκομείο. Ο σύζυγος (μακαρίτης πλεόν) της κυρίας Γινγκστ
α πρόσωπο, σελ. 190-196

/δ/ Πρακτικά από το γάμο της Πατρίς (ΛαΒάς) Μπιντσμαν με τον Στόουνσιφερ Μπιντσμαν ΙΙΙ
Διάλογος, σελ. 196-199

/ε/ Συνεχίζεται η συνομιλία του Λινόρ με τον πατέρα της, Της λέει και ο μεγαλύτερος αδεφρός της έχει επίσης εξαφανιστεί, της προτείνει να επισκεφτεί τον μικρό αδερφό της, Στοουνσίφερ «ΛαΒάς» Μπίντσμαν (Αντίχριστος),και να μάθει αν είχε επαφή με κάποιο απο τα μέλη της οικογένειας που έχει εξαφανιστεί
α πρόσωπο, σελ. 199-201

/στ/ Διάφορες ιδέες για τη συλλογή διηγημάτων Μονρόου Φιλντμπϊντερ (27 Αυγούστου)
γ πρόσωπο, σελ. 201-202

10-1990
/α/ Η Λινόρ επισκέφτεται την αδερφή της Κλαρίς, γνωρίζουμε την οικογένεια Σπάνιαρντ (μια οικογένεια που παίρνει στα σοβαρά την ψυχαγωγία κατα οίκον, κατά δήλωση του συζύγου Αλβιν),-τον άνδρα της Άλβιν , τα παιδιά τους Στόουνι και Σπάτουλα ενώ την προσοχή των ηρώων τραβάει η συνετευξη μιας ρωσίδας γυμνάστριας και του πατέρα της στην τηλεόραση

γ πρόσωπο, σελ. 203-208

/β/3 Σεπτεμβρίου -σελίδες από το κείμενο που γράφει ο Ρικ για τον Μονρόου Φίλντμπαϊντερ. Αναφορά στον γιο του Βανς και σε ένα τρελό όνειρο με πολλαπλασιαμό ούρων
γ πρόσωπο, σελ. 208-209

/γ/ Η ρωσίδα γυμνάστρια εκτελεί για το τηλεοτπικό κοινό το απίσετυτο επίτευγμα της στους ασύμμετρους ζυγούς που της έδωσε το ολυμπιακό μετάλλιο και η οικογένεια κάνει μια θεραπευτική θεατρικη παράσταση μπροστά σε τεχνητό κοινό - σε μια τηλεόραση που παίζει έναν ψηφιακό δίσκο με κοινό

γ πρόσωπο, σελ. 210-214
/δ/ Ο Ρικ δέχεται πρόταση απο την Στόουνσίφεκο να αναλάβει την έκδοση διαφημηστικών πακέτων σχετικά με το νέο της επαναστατικό προϊόν
γ πρόσωπο, σελ. 214-215

/ε/ Η θεραπευτική παράσταση της οικογένειας συνεχίζεται Σπάνιαρντ
γ πρόσωπο, σελ. 215-217

/στ/ Κείμενο του Ρικ όπου αποκαλύπτει όσα γνωρίζει για την οικογένεια Αλβιν και Κλαρίς Σπάνιαρντ

α πρόσωπο, σελ. 217-218

/ζ/ Η παράσταση ολοκληρωνεται

γ πρόσωπο, σελ. 218-220

/η/ Η σπιτονοικοκυρά της Λινόρ μπαινει στο διαμέρισμα και ακούει τον παπαγάλο να μιλάει. Το θεωρεί θαύμα.

Διάλογος, σελ. 220-222

11-1990

/α/ Ένας άνδρας λέειι στη γυναίκα του ότι δεν του αρεσει πλεόν να κάνουν έρωτα και ότι χρειάζεται να απομακρυνθεί για λίγο καιρό. Ο άνδρας αυτόν είναι ο Λανγκ και η γυναίκα είναι η Μίντι Μέταλμαν

Διάλογος, σελ. 223-227

/β/ Ένα αεριωθούμενο ετοιμάζεται για απογείωση

γ πρόσωπο, σελ. 227-227

/γ/ Ο Ρικ και η Λινόρ στο αεροπλάνο, ο Ρικ αγχωμένος από το πρόβλημα με τα αυτιά του λέει στη Λινόρ την ιστορία ενός άνδρα που είχε τόσο ισχυρά ένστικτα και ορμές που δεν μπορούσε να ελέγξει και την έπεφτε σε όποια γυναίκα ήταν κατά το ήμισυ ή κατά το 1/4 ποθητή

Διάλογος, σελ. 228-249

/δ/ Ο αδερφός της Λινόρ, Τζον, σε ένα ιατρικό κέντρο, σε παραλήρημα πιστεύει ότι συμμετέχει σε ένα τηλεοπτικό παιχνίδι
Ιατρική αναφορά, σελ 249-252

/ε/ Ο Ρικ και η Λινόρ κατευθύνονται με ταξί προς το κολέγιο Αμχερστ όπου είναι ο μικρός αδερφός της Λινόρ, ΛαΒάς. Μόλις φτάνουνε στους κοιτώνες ο Ρικ αφήνει μόνη της τη Λινόρ λέγοντας ότι θέλει να κάνει μια βόλτα "να περιπλανηθεί στα ρημαγμένα βράχια της μνήμης"-ήταν φοιτητής στο Άμχερστ πριν 20 χρόνια

Διάλογος, σελ. 252-258

/στ/ Ο Ρικ στο δωμάτιο του ξενοδοχείο γράφει στο ημερολόγιο του για τα συναισθήμτα του μετά από 20 χρόνια μακριά από το κολέγιο. Το Αμχερστ υπήρξε για αυτόν "κατι που καταβρόχθισε το συγκηνισιακό μου μέσο, κάτι που άνοιξε ψυχικά φαράγγια, κάτι που κοπάνησε το εκκρεμές της διάθεσης με τη ρακέτα του ασυγκρατητου". Τραυματικές εμπειρίες, με κεντρικό επεισόδιο αυτό στο πάρτυ της 2/3/1968 όπου το φλέρτ με μια κοπέλα κατέληξε στο να ξεράσει στο πρόσωπό της

α πρόσωπο, σελ. 258-267

/ζ/ Γνωρίζουμε τον Στόουνσίφερ ΛαΒας Μπιντσμαν, τον μικρότερο αδερφό της Λινόρ. Εμοιαζε σατανικος και μάλλον γι αυτό τον φωνάζουν και Αντίχριστο. Οι φίλοι του Κάψας, Γάτας και Ανάσας. Ο παρεχειακαδημαϊκή βοήθεια σε συμφοιτητές του με αντάλλαγμα ναρκωτικά. Οι νεαροί φτιαγμένοι βλέπουν τηλεόραση.

γ πρόσωπο, σελ. 267-279

/η/ Ο Ρικ στο μπαρ Πατούρα. Είναι γκέι μπαρ πλέον. Μέσα εκεί ο Ρικ γνωρίζει τον Αντριου Σίλαντερ Λάνγκ (ο οποίος δεν είναι άλλος από τον Γουάν Ντανγ Λάνγκ του κεφ 1) , τον μόνο μη ομοφτλόφυλο εκεί μέσα, παλιό φοιτητή (τάξη 1983-ο Ρικ είναι της τάξης 1969 κι οι 2 ήταν μέλη της Αδελφότητας ΩΨΧ). Ο Αντριου αποδεικνύεται άνδρας της Μιντι Μεταλμαν και γιος του ιδιοκτητη της Επιχείρισης Σχεδιασμού Βιομηχανικής Ερήμου, την εταρία που κατασκεύσε την ΘΕΟ βλ κεφ 4-1972 - Ο Ρικ τα γράφει αυτά ενώ δίπλα του κοιμάται η Λινόρ

α πρόσωπο, σελ. 280-296

/θ/ Η Λινόρ και ο Αντίχριστός περπατούν και συζητούν για τα γεγονότα. Ο ΛαΒάς είχε βοηθήσει την προγιαγιά και τους συνεργάτες της σε ένα μαθηματικό πρόβλημα. Εχει επίσης μαζί του ένα σχεδιο της με έναν άντρα που ανηφορίζει μια πλαγιά (η Λινόρ βγάζει το σχέδιο με τον μπαρμπέρη και προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα δυο σχεδια μαζί. Λέει ο Αντιχριστος: "Προφανώς σημαίνουν ό,τι θέλεις να σημαίνουν. Εξαρτάται από το για τί πράγμα θέλεις να τις χρησιμοποιήσεις. Το κεφάλαιο κλείνει με τους Λινό, Αντίχριστο να συναντιούνται με Ρικ και Αντριου

Διάλογος, σελ. 296-317

2ο Μέρος

Κεφάλαια

12-1990

/α/ Ο Ρικ και ο Άντριου συζητάνε εν πτήσει, η Λινόρ κοιμάται. Ο Αντριου έχει γνωρίσει τον Αντίχριστο, δεν έχει καταλάβει για το πόδι του και ο Ρικ του λέει την ιστορία. Μαθαίνουμε για τις συνθήκες που μεγάλωναν τα παιδιά, αποκλεισμένα από τον κόσμο και τη μητέρα ους και υποβαλλόμενα σε συνεχή τεστ ώστε να διαφανεί ο ικανότερος που θα αναλάβει και την Εταιρία. Ο Ρικ λέχει προσλάβει τον Αντριου στην Φ&Β και εξομολογείται την παθολογική του ζήλεια, ζητάει απόο τον Αντριου να του δώσει το λόγο του ότι δε θα τρεξει τίποτε με αυτόν και τη Λινόρ

Διάλογος, σελ. 321-337

/β/ Ο Λανγκ και η Λινόρ, στο σπίτι της Λινόρ, η Κάντι της λέει ότι ο Βλάντ βγαίνει στη τηλεόραση - τα κανόνισε η σπιτονοικοκυρά κα Τίσσοου, θα βγέι στην TV των ΘΕΣ (ΘΕΟΥ ΕΣΜΕΝ ΣΥΝΕΡΓΟΙ)
γ πρόσωπο, σελ. 337-339
/γ/ Στο διαμέερισμα της Λινόρ έχουν στηθεί οι κάμερες της ΘΕΣ . Ο Αιδεσιμώτατος Χαρτ Λι Σάικς θεωρεί τον παπαγάλο μέσο με το οποίο μιλάει ο Θεός και θέλει να παρουσιάσει την εκπομπή του με τον Βλαντ - το κεντρικό ζητούμενο απο τον Βλαντ είναι να πει "Ολες οι συνδρομές (στην ΘΕΣ) εκπίπτουν από τον φόρο
γ πρόσωπο, σελ. 340-348

13-1990

Εξομολογητική συζήτηση μεταξύ Ρικ και Λινόρ. Διαφορετικές απόψεις για την αγάπη. Η Λινόρ ορίζει τη μη-αγάπη (σελ 358). Νυστάζει και για πρώτη φορά αρνείται να ακούσει μια ιστορία του Ρικ

Διάλογος, σελ. 348-361

14-1990

/α/ Ο Πίτερ Άμποτ διορθώνει τις τηλεφ. Γραμμές στο κτίριο Μπομπαρτίνι, η Λινόρ με την Κάντι συζητούν και η Κάντι (που έχει κοιμηθεί με τον Λανγκ) λέει στην Λινόρ ότι ο Λανγκ την θέλει παθιασμένα

γ πρόσωπο, σελ. 362-370

/β/ Ο Ρικ κι ο Λανγκ συζητούν το σχεδιο "Κέρκυρα" και για το άγαλμα του Μωυσή Κλίβελαντ (ιδρυρή του Κλίβελαντ)

Διάλογος, σελ. 370-370

/γ/ Ο Ρικ γράφει στο ημερολόγιο του (8 Σεπτεμβρίου) απευθυνόμενος στο γιο του, για το δέρμα ενός μωρού μετά από μπάνιο στην πισίνα, για τον Όμπσταντ και τον Λανγκ

γ πρόσωπο, σελ. 370-373

/δ/ Ο Ομπστνατ και ο Λανγκ συζητάνε στο μπαρ για τον πόθο τους για τη Λινόρ, σχολιάζοντας και διάφορες γκόμενες με μεγάλα βυζιά

Διάλογος, σελ. 373-378

/ε/ Συζήτηση Ρικ με Λινόρ, της προτεινει να γίνει αναγνώστρια στον εκδοτικό οίκο

Διάλογος, σελ. 378-383

/στ/ Ο Δρ Τζέι παίρνει οδηγίες από την κα Γινγκστ. Μαθαίνουμε ότι πίσω από τις συνεδρίες του Δρ Τζέι με Λινόρ και Ρικ είναι η ομάδα της προγιαγιάς Λινόρ (βρισκόμεστε μάλλον σε ένα υπόγειο, τούνελ είναι χαμηλά πρέπει να σκύβουν)

Διάλογος, σελ. 383-385

15-1990
Διήγημα που διαβάζει η Λινόρ ως αναγνώστρια του Φ&Β. Το διήγημα («Αγάπη») νείναι του Ρικ όπως καταλαβαίνουμε από τον πρωταγωνιστή Μονρόου Φίλντμπαϊντερ. Στην ιστορία ο Φίλντμπαϊντερ λέει στους Σλότνικ ότι ο γείτονάς τους Κόστιγκαν είχε εμμονές με τον γιο τους Στιβ.

γ πρόσωπο, σελ. 386-399

16-1990
/α/ Απόσπασμα από τι ημερολόγιο του Ρικ. Όνειρο του Ρικ, όπου ο Λανγκ ερωτοτροπει με την Λινόρ
γ πρόσωπο, σελ. 400-402

/β/ Απομαγνητωφώνηση συνεδρίας μεταξύ Δρ Τζέι και Λινόρ. Στο τέλος ο Δρ Τζέι κάνει αναφορά στην προγιαγιά Λινόρ, εκπλήσσοντας την Λινόρ
Διάλογος, σελ. 402-411

/γ/ Ρικ και Λινόρ συζητούν για τα κείμενα που διάβασε η Λινόρ. Δεν της άρεσε καθόλου η Αγάπη,ο Ρικ αναστατώνεται
Διάλογος, σελ. 411-416

/δ/ Η γυναίκα του Λανγκ (Μίντι Μέταλμαν) τηλεφωνεί στη Φ&Ρ

γ πρόσωπο, σελ. 417-418

/ε/ Απομαγνητοφώνηση συνεδρίας μεταξύ Δρ Τζέι και Ρικ. Ο Δρ βγάζει από τα ρούχα τον τον Ρικ με την ανάλυσή του

Διάλογος, σελ. 418-429

/στ/ Απόσμασμα ημερολογίου Ρικ (9 Σεπτεμβρίου) - Απόσπασμα από τη συλλογή Φίλντμπαϊντερ. Ο Ρικ βάζει στην ιστορία τον Δρ Τζέι και ο Ρικ ξεσπάει κατά του ψυχολόγου μέσα από την περσόνα Φίλντμπαϊντερ

γ πρόσωπο, σελ. 429-434

/ζ/ Διάλογος Ρικ και Λινόρ. Η Λινόρ ζητάει συγνώμη για την αυστηρότητα που έδειξε με το διήγημα «Αγάπη»
Διάλογος, σελ. 434-436

/η/ Η Μίντι Μέταλμαν εμφανίζεται στο κτίριο Μπομπαρντίνι. Βρίσκει την Κάντι, συστήνονται εμφανίζονται ο Ρικ με τη Λινόρ

Διάλογος, σελ. 436-444

17-1990

/α/ Απόσπασμα από το ημερολόγιο του Ρικ (10 Σεπτεμβρίου). Ο Λανγκ πονάει την Λινόρ – κάνουν έρωτα. Ο Ρικ συμπυκνώνει ένα από μυστήρια της ρευστομηχανικής της τουαλέτας, τον ανεπαίσθητο αλλά συνεχή παλμό του νερού, «επηρεασμένο από το βραδυκίνητο ρούφηγμα και πλατάγισμα των υποχθόνιων ρευμάτων που είναι αδιανόητα για οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον πιο αφοσιωμένο πρωινό προσκυνητή»

β πρόσωπο, σελ. 445-445

/β/ Η Λινόρ διαβάζει παιδικές ιστορίες στην Κόνκαρνανταϊν (είχε πάθει άνοια από τα 50 της), μαθάινουμε την ιστορία της οικογένειάς της. Εμφανίζεται ο Όμπστατ

 γ πρόσωπο, σελ. 445-457

/γ/ Απόσπασμα από το ημερολόγιο του Ρικ (10 Σεπτεμβρίου). Ο Ρικ αναλύει λεπτομερώς την Μίντι (1. κνήμες, 2. κορμοσταιά, 3. άρωμα, 4. ήχοι)

α πρόσωπο, σελ. 457-465

/δ/ Η Μίντι και η Κάντι τρώνε και συζητάνε σε ένα εσιατόριο, η Μίντι έπιασε δουλειά (προσωρινή) στην Φ&Β.

Διάλογος, σελ. 465-471

/ε/ Ο Λανγκ και η Λινόρ περιμένουν στην ουρά για εισητήριο σε παράσταση της γυμνάστριας Κόπεκ Σπάσοβα

Διάλογος, σελ. 471-476

/στ/ Ο Ρικ και η Μίντι τρώνε και συζητάνε για τη δουλαιά της στην Φ&Β

Διάλογος, σελ. 476-480

/ζ/ Ο Λανγκ και η Λινόρ επιστρέφουν σπίτι (ο Λάνγκ μένει για λίγο στο διαμέρισμα μιας άλλης κοπέλας (της Μίστι Σβαρτς), στην ίδια πολυκατοικία με τη Λινόρ). Ο Λανγκ προσπαθεί να πλησιάσει τη Λινόρ. Το υποκεφ κλείνει με τους δυο να είναι μάλλον ξαπλωμένοι/αγκαλιασμένοι.

α πρόσωπο, σελ. 480-467

/η/ Ο Ρικ και η Μίντι συζητούν το πρόβλημα του Ρικ – η Μίντι ρίχνει ξυλιές στον Ρικ

Διάλογος, σελ. 497-500

/θ/ Ο Λανγκ και η Λινόρ είναι ακόμη μαζί, ο Λάνγκ της λέει μια αυγκινητική ιστορία για τη γιαγιά του

α πρόσωπο, σελ. 500-510

18-1990

/α/ Η Πατρίς λέει στο νοσοκόμο της το ανέκδοτο με τον μάγειρα και τις σκατούλες

Διάλογος, σελ. 511-512

/β/ 11 Σεπτεμβρίου, ιστορία Φίλντμπαϊντερ, ο Φίλντμπαϊντερ και η Εβελιν Σλότνικ γλυτώνουν από ένα σπίτι που καίγεται

γ πρόσωπο, σελ. 515-513

/γ/ Ο Λανγκ και ο Όμπστατ παρακολουθούν από μια βάρκα τον Ρικ και τη Λινόρ καθώς αυτοί παιδιαρίζουν στις όχθες της λίμνης της Μεγάλης Ερήμου του Οχάιο.

γ πρόσωπο, σελ. 514-515
/δ/ Ο Ρικ επιμένει να πεί την ιστορία του θεωρητικού οδοντίατρου, η Λινόρ θέλει να μιλήσει

Διάλογος, σελ. 515-528

/ε/ Ο Λανγκ και ο Όμπστατ απογοητευμένοι μέσα στην βάρκα

γ πρόσωπο, σελ. 529-530

/στ/ 11 Σεπτεμβρίου, ιστορία Φίλντμπαϊντερ, ο Φίλντμπαϊντερ δέχεται επίθεση και απειλές από τον σύζυγο της Έβελιν Σλότνικ λόγω της χυδαίας του συμπεριφοράς

γ πρόσωπο, σελ. 530-532

/ζ/ Ο Τζον Μπιντσμαν βγαίνει από το νοσοκομείιο

Διάλογος, σελ. 532-533

/η/ Ο Ρικ επιμένει με την ιστορία του θεωρητικού οδοντιάτρου. Ο Λανγκ και ο Όπμστατ πλησιάζουν στην όχθη και ο Ρικ φοράει χειροπέδες στη Λινόρ. Ο Ρικ καταρρέει.Ο Λάνγκ σπάει την αλυσίδα

Διάλογος, σελ. 533-539

19-1990
Η στιγμή που η Λινόρ έκλαψε μπροστά στον Λανγκ ήταν η πρωτη φορά στη ζωή της που έκλαψε μπροστά σε άλλον. Ο Ρικ είχε κλάψει μπροστά σε πολλούς ανθρωπους
γ πρόσωπο, σελ. 540-540

20-1990
Όλοι σχεδόν οι ήρωες συγκεντρώνονται στο μέγαρο Μπομπαρντίνι. Ο Πίτερ Άμποτ εξηγεί γιατί υπήρχε πρόβλημα με τις τηλεφ. γραμμές

γ πρόσωπο, σελ. 541-547

21-1990

/α/ Αποσπασματική απομαγνητοφώνηση της τηλεοπτικής εκπομπής των ΘΕΣ (ΘΕΟΥ ΕΣΜΕΝ ΣΥΝΕΡΓΟΙ). Ο παπαγάλος (ως Ουγολίνος ο Μεγαλοπρεπής, πλέον) παρουσιάζει την εκπομπή μαζί με τον αιδεσιμότατο Χαρτ Λι Σάικς

Διάλογος, σελ. 558-563

/β/ Ο Ρικ και η Μίντι συζητούν στην κρεβατοκάμαρη. Ο Ρικ οδεύει προς την τρέλα

γ πρόσωπο, σελ. 563-565

/γ/ Ουγολίνος ο Μεγαλοπρεπής μαζί με τον αιδεσιμότατο Σάικς.Η χορωδία του ΘΕΣ τραγουδάει «Τα στοιχήματα απόψε..»

Διάλογος, σελ. 565-568

/δ/ Η Μίντι ξεντύνεται μπροστά στον Ρικ, τον πλησιάζει, τον αγγίζει και ο Ρικ της λέει να του έχει εμπιστοσύνη

Διάλογος, σελ. 568-568

ΤΕΛΟΣ