https://www.youtube.com/watch?v=hh-P0PPolCI

Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2016

Λογοτεχνικός Δαρβινισμός (29): Τα μυθοπλαστικά άγχη της λογοτεχνίας και οι λογοτεχνικές αγωνίες της μυθοπλασίας (3) - 20 χρόνια από την "Υπόθεση Sokal" (2)

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Ο Sokal το λέει ξεκάθαρα: ο κύριος στόχος του ήταν οι λογοτεχνικές σπουδές (συγκεκριμένα οι Frederic Jameson και Andrew Ross, κι οι δυο τους το 1996 στη συντακτική επιτροπή του Social Text), αν και στο τέλος η μπάλλα πήρε κι άλλους.Η υπόθεση κράτησε ζωντανό το ενδιαφέρον για αρκετά χρόνια (πολύ πάνω από τον τυπικό μέσο όρο «διάρκειας» τέτοιων φαινομένων) και το 2003 ο Γάλλος ιστορικός των ιδεών François Cusset εξέδωσε ένα βιβλιαράκι πάνω στην επίδραση που είχε η Γαλλική Θεωρία (ΓΘ) στην αμερικάνικη διανόηση. Το βιβλίο είχε θετική αποδοχή στη Γαλλία και ο ίδιος ο Ντεριντά απένειμε τα εύσημα:
 
[...] είμαι σίγουρος ότι αυτό βιβλίο θα γίνει «βιβλίο αναφοράς» και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.

Με 5 χρόνια καθυστέρηση μεταφράστηκε στα αγγλικά (2008) ψιλοξαναζωντάνεψε το ενδιαφέρον . Τώρα που έδειξε ενδιαφέρον η ομάδα του φοιτητών του Τμήματος Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ μαζί με τους καθηγητές τους (μεταξύ τους και ο υπουργός Παιδείας), ας ελπίσουμε να το μεταφράσουν και να το κάνουν αναφορά και στην νοτιοανατολική μεσόγειο (αφού βέβαια μεταφράσουν τον Sokal).

Ο Cusset καταλήγει με μια υπόθεση που κατά τη γνώμη του υποστηρίζεται από τα δεδομένα: η ΓΘ είχε σημαντική επίδραση στον αγγλοσαξονικό κόσμο αλλά όχι και τόσο στον γαλλικό. Το βιβλίο έχει αυτονόητο ενδιαφέρον και στην Ελλάδα και θα έδινε πολλές ιδέες για εργασίες και διδακτορικά για την αντίστοιχη επίδραση της ΓΘ στην ελληνική διανόηση. Σε υστερότερο ποστ θα συζητήσω το βιβλίο από τη δική μου, αναγνωστική σκοπιά.
Τώρα, για την επίδραση της «Φάρσας Σόκαλ» στις λογοτεχνικές σπουδές, σημαντική δουλειά έκανε η Carolina Ferrer (CF) στο «Data Mining the Humanities: TheImpact of “French Theory” on Literary Studies». Επέλεξε 11 αντιπροσώπους της ΓΘ:
  
1. Louis Althusser,
2. Roland Barthes,
3. Jean Baudrillard,
4. Hélène Cixous,
5. Gilles Deleuze,
6. Jacques Derrida,
7. Michel Foucault,
8. Felix Guattari,
9. Julia Kristeva,
10. Jacques Lacan,
11. Jean-François Lyotard
 
Κανονική ποδοσφαιρική ομάδα δηλαδή - που αναπόφευκτα μας βάζει στον πειρασμό να προσπαθήσουμε να τη «στήσουμε» ως ομάδα, δηλ, τερματοφύλακας, αμυντικοί, κλπ.
 
Αν δούμε τα γραφήματα της CF:
  • Βιβλιογραφία σχετικά με το έργο των 11 σε 36 γλώσσες. Δεν θα σχολιάσω το γεγονός ότι ενώ υπάρχουν ως και τα πρωηνγιουγκοσλαβικοδημοκρατιομακεδονίτικα εμείς απουσιάζουμε ή, στην καλύτερη περίπτωση, βρισκόμαστε πνιγμένοι μέσα στο multiple. 
 


Κατά τα αναμενόμενα, η αγγλική είναι η κυρίαρχη γλώσσα και ο Ντεριντά ο Κυρίαρχος Διανοητής (Ντ.Κ.Δ) (περίπου το ¼ της βιβλιογραφίας)

Αν τα παραπάνω δεδομένα τα εκφράσουμε ως γενικό % ποσοστό χωρις να μπούμε στις επιμέρους γλώσσες:

 

  • Χρονολογική εξέλιξη
Η CF ενδιαφέρεται περισσότερο για τους διανοητές με μεγαλύτερη επίδραση στις ΗΠΑ. Διαλέγει 8 για περαιτέρω διερεύνηση - παραβιάζοντας τη «λογοτεχνική επιλογή» κρατάει Lyotard και Baudrillard και «σκοτώνει» Kristeva και Cixous:
 
 
 
Από το 1990-1995 ο Ντεριντά και ο Φουκό πιάνουν το πικ, λίγο νωρίτερα ο Λακάν, λίγο αργότερα ο Ντελέζ, αρκετά νωρίτερα ο Μπάρτ κλπ.

Σε άλλους λιγότερο σε άλλους περισσότερο, παρατηρούμε μια αύξηση στις αμέσως επόμενες χρονιές του θανάτου τους (είναι αυτά που ονομάζω «επικήδεια» ή «επιμνημόσυνα» έργα - ειδικά σε Μπαρτ και Ντελέζ είναι χαρακτηριστική η αύξηση, ενώ μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο Ντ.Κ.Δ. που το 1990 πιάνει το ασύλληπτο ποσό των 250+ εργασιών πάνω στο έργο Του-ποσό που δεν μπορούν να ξεπεράσουν ούτε τα «επικήδεια» ή «επιμνημόσυνα» έργα).

Σε κάθε περίπτωση τα δεδομένα υποδεικνύουν τη λογιστική καμπύλη που παρατήρησε ο Ντέρεκ ντε Σόλα Πράις για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις στο βιβλίο του "Little Science, Big Science and Beyond" :





Η «δαιμονική» αυτή συνάρτηση έχει καλή προσαρμογή για τα πάντα σχεδόν: πληθυσμούς ανθρώπων, ψαριών και ζώων, βακρηρίων και καρκινικών κυττάρων, εξάπλωση μιας φήμης και διάδοση μιας πληροφορίας μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο, εισχώρηση νέων προϊόντων στην αγορά και πάει λέγοντας.

Χωρίς να είναι σίγουρος κανείς, φαίνεται ότι ο κορεσμός επήλθε. Το πόσα χρόνια θα κρατήσει η κορεσμένη κατάσταση πριν αρχίσει η μείωση θα το δείξει η ιστορία.

Και εδώ, χωρίς καν να προσπαθήσω να στήσω την ποδοσφαιρική ομάδα της ΓΘ (αυτό ας το κάνουν οι ειδικοί της ομάδας του  Τμήματος Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ - θα είναι ένα διασκεδαστικό διδακτορικό), κλείνω τη μεγάλη παρένθεση για τη ΓΘ (που, όπως είπα, έχει κεντρική σημασία για «Τα μυθοπλαστικά άγχη της λογοτεχνίας και τις λογοτεχνικές αγωνίες της μυθοπλασίας») και συνεχίζω την προσπάθεια μου να απαντήσω στον μικρό μου γιο, για το αν/γιατί έχει νόημα να διαβάζουμε λογοτεχνία αφού μπορούμε να καλύψουμε την ανάγκη μας για μυθοπλασία με ταινίες, σειρές κλπ όπως κάνει και ο περισσότερος κόσμος.
 
(συνεχίζεται)









 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου