‘’Ανταπόκριση’’ από το Σαρμ ελ Σέιχ

 Το ‘’ανθρωπόκαινο’’ είναι μια έννοια που μπήκε στη ζωή μας εδώ και κάποια χρόνια και τα συνέδρια για την κλιματική αλλαγή είναι παιδί της. Η γενική ιδέα είναι ότι η εποχή μας χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει γίνει ο βασικός παράγοντας επιρροής του πλανήτη, σε παγκόσμια γεωλογική κλίμακα. Η έννοια είναι αμφιλεγόμενη και δεν κάνει εντύπωση που ούτε η Διεθνής Επιτροπή Στρωματογραφίας ούτε η Διεθνής Ένωση Γεωλογικών Επιστημών έχουν εγκρίνει επίσημα τον όρο [H βασική ασάφεια της έννοιας έχει να κάνει με την έναρξή της; Μετά το 1945; Μετά τη βιομηχανική επανάσταση του 19ου αιώνα; Με την Αναγέννηση και τη γέννηση της σύγχρονης επιστήμης; Ή πίσω στη Νεολιθική εποχή;] 

Πέρα από τα γενέθλια της έννοιας, που απασχολεί περισσότερο ιστορικούς του πλανήτη και γεωλόγους, το ερώτημα είναι: παρέχει το κατάλληλο πλαίσιο για τον προσδιορισμό των προβλημάτων και των πιθανών δράσεων. Ή, πιο ‘’χύμα’’ διατυπωμένο: είναι μέσα στη σφαίρα της πιθανότητας ότι αυτό που διακυβεύεται στη λεγόμενη «Εποχή του Ανθρώπου» είναι η πραγματική εξαφάνιση του είδους Homo sapiens;

Είναι αυτό που προσπαθούν να κάνουν τα συνέδρια για την κλιματική αλλαγή. Και μιας και δεν μπορούσα να καλύψω οικονομικά ταξίδι και διαμονή  του σώματός μου στο Σαρμ ελ Σέιχ, αναγκάστηκα, αποδεχόμενος και σεβόμενος τους αιώνες της δυτικής οντολογίας περί διάκρισης σώματος και  πνεύματος και τον αγαπημένο μου Ρενέ, να στείλω ως ανταποκριτή το πνεύμα μου. 

Οι έως τώρα παρατηρήσεις του :

1. Ένα απο τα βασικά πορίσματα της οικολογικής επιστήμης, είναι ότι κάθε βιολογικός πληθυσμός εξαρτάται από ένα οικοσύστημα συγκεκριμένου είδους.Το βασικό σημείο, το οποίο είναι καλά εδραιωμένο στην οικολογική επιστήμη, είναι ότι κάθε βιολογικός πληθυσμός εξαρτάται από ένα οικοσύστημα συγκεκριμένου είδους. Επιπλέον, κάθε οικοσύστημα έχει μια πεπερασμένη φέρουσα ικανότητα. Εάν ο πληθυσμός επεκταθεί πέρα από ένα ορισμένο σημείο, έτσι ώστε το οικοσύστημα να αξιοποιείται πέρα από τη φέρουσα ικανότητά του, το οικοσύστημα καταστρέφεται και το είδος εξαφανίζεται. Το ερώτημα είναι: πώς αυτό ισχύει για το ανθρώπινο είδος;
2. Σε ένα από τα πιο σημαντικά άρθρα του 21ου αιώνα (Barnosky, A. D., et al. (2012). Approaching a state shift in Earth’s biosphere. Nature 486), οι συγγραφείς εκτιμούν ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας ανέρχονται σήμερα στο 150% της φέρουσας ικανότητας του οικοσυστήματός μας. Κι ότι αν αυτό συνεχιστεί, το αποτέλεσμα θα είναι η καταστροφή του ανθρώπινου οικοσυστήματος, που θα οδηγήσει στην εξαφάνιση του είδους μας σε λίγους αιώνες από τώρα. 
3. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το οικοσύστημα από το οποίο εξαρτάται η ανθρώπινη ζωή είναι ένα πολύπλοκο σύστημα. Χαρακτηριστικό των συστημάτων αυτών ότι η ζημία μπορεί να γίνει μη αναστρέψιμη πολύ πριν εκδηλωθούν οι χειρότερες επιπτώσεις. Οι Barnosky κι οι συνεργάτες του, εκτιμούν ότι μπορεί να έχουμε μόνο 10-20 χρόνια μπροστά μας για να αντιστρέψουμε τα πράγματα. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί- το αντίθετο μάλιστα, η ανάπτυξη δεν μειώνεται ούτε καν σταθεροποιείται, αλλά συνεχίζεται - και εξακολουθεί να αποτελεί διαχρονικό στόχο των κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο.
4. H έννοια του ανθρωπόκαινου, η οποία δεν αμφισβητεί το αξίωμα μιας μοναδικής, γραμμικής χρονικότητας, διαιωνίζει και ενισχύει μια απλουστευτική αντίθεση μεταξύ των τεχνο-αισιόδοξων που είναι προσκολλημένοι στην πίστη στην "πρόοδο" και των τεχνο- απαισιόδοξων που αρκούνται στο να κοιτάζουν νοσταλγικά προς τα πίσω- αυτή η αντίθεση  μόνο σε πολιτικό αδιέξοδο μπορεί να οδηγήσει.
5. Η έννοια του Αντροπόκαινου έχει ένα αποβλακωτικό και παγκοσμιοποιητικό αποτέλεσμα: θέτει τη Γη ως αντικείμενο διακυβέρνησης στα χέρια μας, ενώ ταυτόχρονα τονίζει την αδυναμία μας να δράσουμε. Τα συνέδρια για την κλιματική αλλαγή (ήδη 27, αρχής γενομένης από το 1995), παρά τη σχετική προσοχή που λαμβάνουν από τα μέσα ενημέρωσης, δεν είναι ικανά να ασκήσουν πραγματική διακυβέρνηση. Κι ο λόγος είναι ότι οι διαπραγματεύσεις για την άσκηση κλιματικής πολιτικής είναι ερμητικά διαχωρισμένες από τις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το εμπόριο και την κυκλοφορία αγαθών, οι οποίες κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση επιδιώκοντας την προώθηση της άνευ όρων ανάπτυξης. 
6. Οι ίδιες κυβερνήσεις που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις για την κλιματική αλλαγή επιδοτούν ταυτόχρονα την αυξημένη κατανάλωση ενέργειας. Η ασυνέπεια εντείνεται όταν προσθέσουμε τις προσπάθειες των ισχυρών λόμπι των πολυεθνικών εταιρειών και της διεθνούς οικονομίας, που επιδιώκουν να ακυρώσουν κάθε περιορισμό που βασίζεται σε περιβαλλοντικά κριτήρια.
7. Το 1972, σε ομιλία του στον ΟΗΕ, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε στιγμάτιζε  τη δύναμη των πολυεθνικών εταιρειών, οι οποίες δεν έχουν καμία λογοδοσία (παρά μόνο στους μετόχους τους)- αυτό καθιστά κάθε έννοια "δημοκρατίας" απατηλή όταν πρόκειται για οικονομικές αποφάσεις. Και υπογράμμιζε την ανάγκη να βρεθεί ένα μέσο για την αποκατάσταση της υπεροχής του κοινού συμφέροντος, σε αντίθεση με τη δύναμη του ιδιωτικού κεφαλαίου.
8. Λίγους μήνες μετά, ο Αλιέντε δολοφονήθηκε από τους αμερικανοκίνητους πραξικοπηματίες. 
9. Κι η ζωή, προς το παρόν, συνεχίζεται.